یادداشت مریم شفیق

        داستان (یا در واقع مستندی) تکان دهنده، قابل تامل و از جهاتی هولناک!
با خواندن این اثر، درک انقلاب روسیه علیه تزار - حتی اگر منجر به سر کار آمدن کمونیست ها شود - برایم ساده تر شد.
این حجم از فساد و عدم رسیدگی به امور مردم، به هیچ وجه قابل قبول نیست و به یاد فرمایش پیامبر اکرم میفتم : «الملک یبقی مع الکفر و لایبقی مع الظلم» (حکومت با کفر باقی می‌ماند ولی با ظلم هرگز).
نتایجی که جناب تولستوی در انتهای کتاب، از روی انجیل استخراج کردند تا حدی مشکلات را برطرف می کند و بسیار جالب توجه است ولی باز هم گره های بسیاری ناگشوده باقی می ماند.