یادداشت محمد مهدی

        باسمه
❓ یادتونه که توی پست دوم گفتم برای خریدن یه کتاب دسته دوم رفتم کتابفروشی؟ این همون کتابه! شلومو زند، تاریخ‌دان اسرائیلی، در ایران بیشتر به خاطر کتاب «اختراع قوم یهود» شناخته شده. محور اون کتاب، نفی افسانه پیوستگی نژادی یهودیان باستان با یهودیان کنونی بود. هجمه صهیونیست‌ها نسبت به اون کتاب باعث نگارش کتاب حاضر شد. محور این کتاب، بررسی ارتباط یهودیت و مفهوم سرزمین مقدس هست.

🔰 نویسنده ضد صهیونیسم هست؛ اما ضد اسرائیلی نیست. به صورت خاص اگه بخوام مقایسه کنم، حتی شاید از ایلان پاپه هم بیشتر اسرائیلی باشه (اصلاً کتاب با داستانی از حضور خودش در جنگ شش روزه و سقوط بیت‌المقدس شروع میشه؛ گرچه سرباز وظیفه بوده و روایتش خیلی خیلی منفی هست). اتفاقاً وقتی نویسنده‌ای با این مختصات، چنین اثرهایی داره، برای مخاطب غیرتخصصی بیشتر قابل توجه میشه! انصافاً هم نمیشه گفت آدم غیرمنصفی هست؛ در هر صورت اسرائیلی، اسرائیلی دیگه... به هر حال آشنایی با نظرات رهبران، کارگزاران، نخبگان اسرائیلی و مثلاً تفاوت چپ اسرائیلی و با چپ جهانی چیزهایی هستن که نگاه از درون شاید بهتر بتونه به فهمش کمک کنه.

🔰 نویسنده خداناباور هست؛ الزامی هم نیست که خواننده با این نگاهش موافق باشه تا روند تحلیل متن درست از آب در بیاد (درست مثل بخش قبل که لازم نیست نگاهمون به اسرائیل با نویسنده یکی باشه). اتفاقاً بخش‌های چالشی اول کتاب برای مخاطب مسلمان، تا حد زیادی قابل پذیرش هم هست. دلیلش هم برمی‌گرده به اینکه کتاب مقدس یهودیان و مسیحیان مثل قرآن نیست؛ جدای از اعتقاد مسلمانان به تحریفات اون کتاب‌ها، ویژگی تاریخ داشتن عملاً باعث شده که مسیحیت صهیونیستی و یهودیت صهیونیستی از این کتاب‌ها به عنوان کتاب تاریخ و توجیه کننده اقدامات استفاده کنن (جالبه که از خلال بحث متوجه می‌شیم مسیحیت صهیونیستی نهایتاً دنبال رستگاری خودش و تغییر مذهب یهودیان در آخرالزمان هست)! خلاصه حرف اصلیش اینه که نباید با کتاب مقدس، معامله کتاب تاریخ بشه... از همین رهگذر هم به صورت تاریخی نشون می‌ده چطور مفهوم سرزمین اسرائیل از هزاران سال قبل تا الآن شکل گرفت، تغییر پیدا کرد و توسط صهیونیسم به عنوان وطن ملی مورد سوءاستفاده قرار گرفت...

🔰 نکته‌ای که اول انتظارش رو نداشتم و فکر می‌کردم شاید اونقدرها هم مفید نباشه، ولی بعداً متوجه شدم چقدر مهم هست، بررسی تعاریف متعدد مفاهیم فرهنگی در طول زمان برای اقوام مختلف و طبقات مختلف بود! یه جمله قشنگی داشت که می‌گفت: «درسته که گذشته، حال رو تشکیل می‌ده؛ اما حال هم می‌تونه شکل دیگه‌ای به گذشته بده»! هیچوقت به این نکته توجه نکرده بودم که وطنی که در ترجمه فلان اثر باستانی می‌خونم، برای نویسنده اون می‌تونست مفهوم متفاوتی نسبت به حال حاضر داشته باشه... بررسی تغییرات مفهومی وطن، مرز، حق (تاریخی و تعیین سرنوشت) و اینکه دانش جغرافیا و تاریخ چقدر در اون نقش داشتن، از مواردی بود که بخش‌های قابل توجهی از متن رو به خودش اختصاص داد؛ اما کاملاً برای تحلیل لازم بود. این‌طوری میشه فهمید وطن مراد باستانیان چقدر با وطن صهیونیستی متفاوته!

🔰 کتاب، آورده‌های زیادی برای خواننده داره؛ از بحث‌های پایه‌ای از قبیل معرفی ابزارهای فرهنگی تعریف جدید از اصطلاحات قدیمی در راستای منافع سیاسی (مثل زیارت، سرزمین اسرائیل، رستگاری زمین)، معرفی ابزارهای استعماری (مثل کیبوتص که اگه اینجا اینقدر جدی در موردش نخونده بودم، ایده‌ای بهتر از جلال در سفر به سرزمین عزراییل ازشون نداشتم) و معرفی ریشه‌های دانش استعماری (به صورت خاص شرق شناسی) گرفته تا بحث‌های موردی از قبیل رد افسانه های دروغینی مثل فروش زمین به یهودیان با آمار مستند، فهم علت عدم پذیرش طرح‌های بریتانیا و سازمان ملل توسط فلسطینیان با توضیح ابعاد هر کدوم، نمایش عملگرایی عجیب صهیونیسم و اثراتش در تثبیت موفقیت این حرکت یا حتی بلایی که نزدیک بود کاسب کاری روچیلد بر سر این روند استعماری بیاره!

🔰 این کتاب برای خودم اثباتی بلند در طول زمان بود که چرا «نه به اسرائیل» و چرا «آری به مقاومت»: شرط تملک سرزمین مقدس در کتب مقدس یهودیت (مذهبی)، منطق صهیونیسم در داشتن حق بر فلسطین (سیاسی) و استقرار سیاسی حال حاضر در مورد همزیستی با فلسطینیان (اجتماعی)؛ هر کدوم دلیلی بود برای اینکه چرا همچین موجودیت استعماری نژادپرستانه‌ای نباید به این شکل ادامه پیدا کنه... صهیونیسم برای یهودیت مثل داعش هست برای اسلام...

✅ این کتاب،‌ در بعضی موارد نیاز به اطلاعات پیشینی داره و چیزهایی رو فرض می‌گیره که می‌دونین و توضیح نمی‌ده؛ لذا باید با دانسته‌های قبلی بهش مراجعه کنین. با این حال معنیش این نیست که منِ مخاطب عمومی نباید این کتاب رو بخونم یا اینکه تا زمانی که کامل مسلط نشدم نیام سراغش! خوندن این کتاب و امثال این کتاب برای داشتن موضع واقعی و بدردبخور در مقابل اسرائیل لازمه! چند روز قبل صحبت‌هایی در ذیل گزارش پیشرفت همین کتاب در مورد اینکه برای فلسطین چیکار می‌تونیم بکنیم شد؛ افزایش آگاهی نسبت به مسئله فلسطین یکی از اصلی‌ترین این موارد بوده و هست. پس مطالعه‌اش به همه قابل توصیه هست...

🔻 یک‌روز پیش از روز قدس به اتمام رسید... لطفاً جهت شادی روح تمامی شهدای آزادی ملت فلسطین از اول تا آخر و به نیت پیروزی نهایی، صلواتی قرائت بفرمایید... 🇵🇸❤️

پ.ن: سنگینی نسبی متن در کنار دردآور بودن جنایات روزمره اسرائیل در غزه، ترکیب تلخی رو رقم زد... تلخه که ببینی این روند چه بلایی سر مردم فلسطین آورد... نیاز دارم یه مدتی سبک بخونم...
پ.پ.ن: بریده‌متن‌های زیادی از این کتاب در بهخوان به اشتراک گذاشتم؛ اونا رو هم حتماً ببینین...