بریده‌های کتاب A.Z

بیماران مبتلا به بی خوابی، دارای کیفیت خواب کمتری هستند که در امواج مغزی الکتریکی کم عمق و با قدرت کمترِ خواب عمیق NREM منعکس می شود. آنها همچنین خواب منقطع تری دارند و دارای بیداری های کوتاهی هستند که خودشان هم همیشه از آنها آگاه نیستند و باعث کاهش کیفیت خواب آنها در مرحله ی رویا می شوند.

براساس نتایج تصویربرداری از مغز، مشکل مشابهی هم در بیماران بی خواب بروز می کند. حلقه های بازگشتیِ مربوط به برنامه های عاطفی، به همراه حلقه های حافظه ی گذشته نگر و آینده نگر به کارشان ادامه می دهند و مانع از خاموش شدن مغز و رفتن به حالت خواب می شوند. این امر نشان می دهد که ارتباطی مستقیم و علّی بین شاخه ی جنگ یا گریزِ سیستم عصبی و همه ی این مناطقِ مربوط به احساسات، حافظه و هوشیاری در مغز وجود دارد.

از آنجایی که پریشانی روانی، عامل اصلی تحریک بی خوابی است، محققان روی بررسی دلایل بیولوژیکیِ آشفتگی عاطفی تمرکز کرده اند. مقصر رایج هم مشخص شده است: سیستم عصبی سمپاتیکِ بیش از حد فعال.

دو عامل اصلی بروز بی خوابی مزمن، مربوط به روان هستند: (1) نگرانی های عاطفی یا دلواپسی و (2) پریشانی عاطفی یا اضطراب.

بیماری بی خوابی با تخمین 28 تا 45 درصد از والدین به فرزند منتقل می شود و تا حدودی وراثت پذیری ژنتیکی را نشان می دهد. با این حال، هنوز هم اکثر بی خوابی ها به دلایل غیرژنتیکی یا تاثیر محیط و ژن (طبیعت ـ تربیت) مرتبط هستند.

بیماری بی خوابی وضعیت مزمن زیر است: مشکل در خوابیدن، بیدار شدن از خواب در نیمه شب، صبح زود بیدار شدن، مشکل در بازگشت به خواب بعد از بیدار شدن و داشتن احساس خستگی در تمام طول روز.

بیمارانی که به بی خوابی تناقضی دچارند، دچار توهم یا درک نادرستی از خواب شان که در واقع کم هم نیست، هستند. در نتیجه، چنین بیمارانی تحت عنوان «خودبیمار انگاری» درمان می شوند.

محرومیت از خواب به عنوان (1) داشتن توانایی کافی برای خواب، اما (2) نداشتن فرصت کافی برای خوابیدن تعریف می شود ـ یعنی افراد محروم از خواب در صورتی که زمان مناسب برای خوابیدن داشته باشند می توانند بخوابند. بیماری بی خوابی برعکس است: (1) ابتلا به عدم توانایی کافی برای تولید خواب، علی رغم اینکه (2) فرصت کافی برای خوابیدن وجود دارد.

رویای شفاف در لحظه ای اتفاق می افتد که فرد متوجه شود در حال خواب دیدن است. ص 254 ***** دانشمندان اثباتی عینی و مبتنی بر مغز به دست آورده بودند که نشان می داد کسانی که رویای شفاف می بینند، می توانند کنترل کنند که چه زمانی، چه خوابی ببینند. ***** بیش از 80 درصد از مردم عادی به صورت طبیعی رویای شفاف نمی بینند. ***** این امکان وجود دارد که رویابین های شفاف، نماینده ی نسخه ی بعدی تکامل در نژاد بشر باشند.

خواب REM چیزی را که ما در یک تجربه آموخته ایم، در نظر می گیرد و به دنبال استفاده از آن در سایر تجربه های ذخیره شده در حافظه است.

محتوای رویاهای یک فرد، بیش از خودِ رویا یا حتی خوابیدن، موفقیت در حل مسئله را تعیین می کنند.

خواب REM به خصوص در طول سال های اولیه ی زندگی حاکم است و اعتقاد داریم که نقش مهمی هم در رشد زبان دارد.

نمونه ای لذت بخش در مورد نوزادان این است که آنها قوانین پیچیده ی دستوری در زبانی که باید یاد بگیرند را متوجه می شوند. حتی نوزادان هجده ماهه نیز نشان داده اند که ساختارهای گرامری سطح بالا را در زبان های جدیدی که می شنوند، متوجه می شوند، اما تنها زمانی که بعد از اینکه در معرض آنها قرار گرفتند خوابیده باشند.

این تفاوت بین دانش (حفظ حقایق مجزا) و خِرد (دانستن معنای همه ی آنها هنگامی که آنها را در کنار یکدیگر قرار می دهید) است. یا به عبارت ساده تر، یادگیری در مقابل درک مطلب. خواب REM به مغز شما اجازه می دهد تا از اولی فراتر بروید و دومی را به درستی درک کنید.***** این یکی از مهم ترین عملیات های متمایز کننده ی مغز شما از رایانه تان است.

هم عمل دیدن رویا و هم محتوای مرتبط با آن است که موفقیت خلاقیت را تعیین می کند.

وقتی وارد خواب REM می شویم و خواب می بینیم، فرمی الهام گرفته شده از حافظه ترکیبی ایجاد می شود. ما دیگر مجبور نیستیم معمولی ترین و آشکارترین ارتباطاتِ بین واحدهای حافظه را ببینیم. برعکس، مغز به دنبال جستجوی دورترین و غیرواضح ترین پیوندها بین مجموعه های اطلاعات خواهد بود.

شرکت کنندگان در هنگام بیرون آمدن از خواب REM در مقایسه با خواب NREM یا در هنگام بیداری در طول روز، 15 تا 35 درصد معماهای بیشتری حل می کردند!

پس از بیداری، نوروفیزیولوژیِ مغز بسیار بیشتر شبیه به خواب است تا بیداری؛ با گذشت هر دقیقه و بالا آمدن بیداری واقعی، غلظت مربوط به مرحله ای از خواب که فرد از آن بیدار شده است، به تدریج از مغز محو می شود.

لووی در مورد آزمایشی هوشمندانه روی قلب دو قورباغه رویا دید، آزمایشی که سرانجام آشکار کرد چگونه سلول های عصبی با استفاده از مواد شیمیایی (انتقال دهنده های عصبی) و در شکاف های ریزی که آنها را از هم جدا می کنند (سیناپس ها) با هم ارتباط برقرار می کنند و از سیگنال های الکتریکی مستقیم، که تنها در صورتی می توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند که از نظر فیزیکی یکدیگر را لمس کنند، استفاده نمی کنند. این کشف در رویا آنقدر پرمحتوا بود که لووی به خاطر آن جایزه نوبل را برد.

به قول خود مندلیف: «من در خواب جدولی دیدم که در آن همه ی عناصر آن طور که لازم بود در جای خود قرار گرفته بودند. بیدار که شدم، بلافاصله آن را روی یک تکه کاغذ یادداشت کردم. بعدا فقط اصلاح در یک مورد ضروری به نظر می رسید.»