بریده‌های کتاب بر قله‌های ناامیدی

غم‌انگیز نیست انسان بودن؟ حیوانِ پیوسته ناراضیِ معلق میان مرگ و زندگی.

ویژگی شک‌اندیشی، در مقایسه با ناامیدی، تفننی بودن و سطحی‌بودن آن است. می‌توانم به همه‌چیز شک کنم، می‌توانم به دنیا پوزخندی تحقیرآمیز بزنم، اما اینها مرا از خوردن، خواب آسوده و ازدواج باز نمی‌دارد. در ناامیدی، که فقط به تجربه می‌توان به عمق آن پی برد، چنین اعمالی تنها با کوششی عظیم میسر است. بر قله‌های ناامیدی هیچ‌کس حق خوابیدن ندارد.

رنج‌کشیدن و اندیشیدن من چقدر می‌تواند مهم باشد؟ حضور من، در این جهان، چند زندگی آرام را می‌آشوبد و معصومیت خوشایند و ناخودآگاه آنها را بر هم می‌زند؟ گرچه بر این باورم که تراژدی من عظیم‌ترین است در تاریخ - عظیم‌تر از سقوط امپراطوری‌ها - با وجود این، بر بی‌اهمیتی مطلق خود آگاهم. من کاملاً متقاعد شده‌ام که در این عالم هیچ نیستم، با این همه، وجودِ خود را تنها وجود واقعی می‌دانم.

برای حیوانات زندگی همین است که هست؛ برای انسان زندگی علامت سوال است. علامت سوالی همیشگی، چراکه انسان نه هیچ‌گاه برایش پاسخی یافته و نه خواهد یافت. زندگی نه‌‌تنها معنایی ندارد؛ هرگز هم نخواهد داشت.

ملال اولین عامل طبیعی دانش است. ملال، با فراهم کردن کردن شرایط ضروری تمایز انسان از جهان، او را به نظرگاهی راهبر می‌شود که جهان را در برابرش قرار می‌دهد. افزون بر آن، ملال انسان را از سطح طبیعی زندگی به زیر می‌کشد و فقط به پیش‌آگاهی گنگی از علائم زیستی اجازه‌ی بروز می‌دهد. از این رو، سودازدگی از محدوده‌ای ناشی می‌شود که در آن زندگی بی‌ثبات و بغرنج است و همین خاستگاه بیانگر زایایی‌اش برای دانش و سترونی‌اش برای زندگی است.

تنها کسانی شادند که هرگز فکر نمی‌کنند یا به‌عبارتی فقط به ضروریات محض زندگی فکر می‌کنند و فکرکردن به این چیزها عین فکرنکردن است. اندیشیدن واقعی به دیوی می‌ماند که چشمهٔ زندگی را گل‌آلود می‌کند یا بیماری‌ای که باعث گندیدن ریشه‌های زندگی می‌شود.

در این جهان، که نباید افسوس چیزی را خورد، چه بسیار چیزها مایهٔ افسوس‌اند؛ اما از خودم می‌پرسم آیا جهان به افسوس‌خوردن من می‌ارزد؟

اگر بخواهم کاملا صادقانه بگویم، نمی‌دانم چرا زندگی می‌کنم و چرا از زندگی باز نمی‌ایستم.

این جهان ارزش قربانی‌شدن به‌نام یک ایده یا عقیده را ندارد. امروز چقدر خوشبخت‌تریم ازآن‌رو که دیگران در راه سعادت و روشنگری ما مرده‌اند؟ سعادت؟ روشنگری؟ اگر کسی برای خوشبختی من مرده باشد، من حتی بیش از پیش ناخشنودم، چراکه نمی‌خواهم زندگی خود را بر گورستانی بنا کنم.

انزوای حقیقی مستلزم وقفه‌ای دردناک در زندگی انسان است، کشمکشی یکه و تنها با فرشتهٔ مرگ. زیستن در انزوا به‌معنای وانهادن همهٔ توقعات از زندگی است. در انزوا، تنها شگفتی مرگ است. خلوت‌گزیدگان بزرگ از دنیا کناره گرفتند نه برای آماده‌کردن خود برای زندگی، بلکه به این منظور که با رضایت پذیرای پایان آن شوند. هرگز از غارها و صحراها پیامی دربارهٔ زندگی منتشر نشده. آیا ما تمامی مذاهبی را که سرآغازشان بیابان بود طرد نکرده‌ایم؟

ما چنان در زندگی تنهاییم که باید از خود بپرسیم آیا تنهایی در مرگ نشانه‌ای از وجود انسانی ما نیست؟

احساس امر محتوم و بی‌بازگشت، که همیشه با آگاهی از مشقت همراه است، می‌تواند به پذیرشی دردناک و آمیخته با وحشت منجر شود، اما چیزی چون عشق به مرگ یا همدردی با مرگ وجود ندارد. هنرِ مردن را نمی‌توان آموخت، چراکه فاقد شیوه و قاعده است. هر انسانی گریزناپذیری مشقت را به‌تنهایی و از طریق رنجی مفرط و بی‌پایان تجربه می‌کند.

نمی‌دانم ناامیدم یا نه، چرا که فقدان امید الزاما دال بر ناامیدی نیست. مرا هر چیزی می‌توان نامید، چرا که چیزی برای باختن ندارم.

در میان حیوانات فقر نیست، چراکه آنها، ناآگاه از سلسه مراتب و بهره‌کشی، متکی به خود زندگی می‌کنند. فقر پدیده‌ای منحصر به انسان است، چون تنها اوست که همنوعانش را به بردگی می‌گیرد. تنها انسان تا این حد قادر به خود-بیزاری است.

معصومیت تنها راه رستگاری است. اما برای آنان که احساس و پندارشان از زندگی همچون مشقتی طولانی است مسئلهٔ رستگاری بسیار ساده است. در این راه از رستگاری خبری نیست.

محکوم بودن به سرنوشتی سرسخت که گریزی از آن نیست و اینکه زمان جز شکل‌دادن به روند دراماتیک ویرانی به کار دیگری نمی‌آید نمودی از مشقت محتوم است. پس آیا نیستی رستگاری نیست؟ اما رستگاری چگونه می‌تواند در نیستی باشد؟ اگر رستگاری از طریق وجود تقریباً ناممکن است، چگونه می‌تواند در غیاب کامل وجود ممکن شود؟ از آنجا که نه در وجود و نه در عدم رستگاری نیست، بگذار این جهان با قوانین لایزالش تکه‌تکه شود.