بریده‌های کتاب نگاهی به تاریخ جهان

قدرت رم تا روزگار دراز در حیثیت و اعتبار و شهرتش بود. تاریخ گذشته‌اش سبب شده بود که بسیاری از مردم، رم را رهبر جهان می‌شمردند و نسبت به آن با احترام و حتى تقريباً با يكنوع ترس خرافاتی رفتار می‌کردند. به این ترتیب رم به زندگی خود ادامه می‌داد اما در حالی که ظاهراً صورت يك امپراطوری نیرومند را داشت در واقع قدرت و نیرویی در پشت نام پُر ابهت او نبود. ظاهر رم آرام بود، در تئاترها و میدانهای ورزش و بازارهای آن جماعات انبوهی به چشم می‌خوردند اما آن وضع به شکل اجتناب ناپذیری محکوم به انقراض بود زیرا نه فقط در واقع يك دولت ضعیف بود بلکه مخصوصاً از آن جهت كه يك تمدن اشرافی داشت که براساس فقر و غلامی توده‌ها بنا شده بود ناچار اساسش فرو می‌ریخت.

… در اين ٥٠٠٠ سال كه از آن زمان مى‌گذرد هند همچنان به زندگی خود ادامه داده و تغييرات فراوانى به خود ديده است. گاهى ازخود مى‌پرسم كه آيا اين مادر پیر ما كه اين قدر سالخورده و در عين حال جوان و زيباست به بى‌حوصگی فرزندانش، به نگرانی‌ها و ناراحتى‌هاى حقيرشان، و به اندوه و شادمانيشان كه فقط يک روز طول مى‌كشد و از ميان مى‌رود نمى‌خندد؟

اغلب مذهب را دلیل این بی‌رحمی‌ها و کشتارهای خشونت‌آمیز جلوه می‌دهند اما این امر صحیح نیست؛ زیرا اکثراً مذهب بهانهٔ اعمال ناروا قرار گرفته است. مردم نواحی آسیای مرکزی که به هند هجوم آوردند، مردمی خشن و نیمه‌وحشی و بی‌رحم بودند که حتی در سرزمین خودشان و پیش از آن که دین اسلام را بپذیرند این صفات را داشتند. موقعی که کشور تازه‌ای مثل هند را مسخر ساختند، تنها یک راه و یک وسیله برای حفظ تسلط خود بر آن می‌شناختند و آن هم راه وحشت و خشونت بود.

کلیسا توسل به زور و خشونت را از سال ۱۲۳۳ و با آغاز کردن چیزی که انگیزیسیون یا بازرسی عقاید نامیده میشود بطور رسمی شروع کرد. انگیزیسیون يك نوع دستگاه محاکمه و بازجویی بود که در آن اعتقادات مردم را مورد تحقیق و رسیدگی قرار میدادند و اگر کسی اعتقادش موافق موازین و معیارهای معینی نبود، کیفر معمولی که درباره اش به کار میرفت اعدام به وسیله سوزاندن بود. يك نوع تعقیب و شکار منظم مرتدان و سست عقیده‌ها دنبال میشد و صدها نفر از مردم را به این ترتیب به تیرهای چوبی بستند و برروی توده های هیزم سوزاندند. حتی بدتر از این سوزاندن، شکنجه های عجیب و غریبی بود که به اشخاص میدادند تا آنها را به قبول عقاید مذهبی و گفتن چیزی که بر آنها تحمیل میشد وادار سازند. بسیاری از زنان فقیر و بدبخت را به جادوگری متهم کردند و در آتش سوزاندند.پاپ حتى يك فرمان اعتقاد صادر کرد که همه کس را به خبر دادن و جاسوسی کردن درباره عقاید دیگران دعوت میکرد. عجیب آنجا است که تمام این خشونتها و این جنایات وحشت آور با کمال درستی و اعتقاد صورت میگرفت.

کار بسیار دشواری است که به تفکر و اندیشه مردم رجوع شود و پیشرفت عمده‌ای حاصل گردد زیرا متاسفانه بیشتر مردم فکر نمی‌کنند. مردم اغلب احساس می‌کنند و موافق احساس خودشان عمل می‌کنند.

تمام این چیزها نشانه‌های غروب تمدن است وقتی چنین وضعی پیش می‌آید می‌توان مطمئن بود که زندگی و تمدن در حال انحطاط است زیرا ایجاد و آفرینش چیزهای تازه نشانه زندگی است نه تکرار و تقلید کارهای گذشته.

البته هرگز هیچ امپراطوری یا دولتی وجود نداشته است که بر تمام جهان حکومت کرده باشد اما به علت جهل و بی‌اطلاعی از جغرافیا و مشکلات فراوانی که برای حمل و نقل و ارتباط و مسافرت به نقاط دور دست وجود داشت مردم در روزگارهای قدیم اغلب تصور می‌کردند که یک چنین دولتی وجود داشت.

بطوری که برایت گفته‌ام چین کشوری بود که حکومت آن بر اساس تعلیمات و افکار «کنفوسیوس» قرار داشت. [...] و هیچ کس نمی توانست اقدامی برخلاف آنچه کنفوسیوس گفته بود انجام دهد. «وانگ آن شیه» به مخالفت با تعلیمات کنفوسیوس پرداخت اما این تعلیمات را به شکل تازه و جالب توجهی تفسیر کرد. این راهی است که اغلب مردم باهوش و زيرك برای مقابله با مشکلات و حل دشواریها پیدا می‌کنند.

واقعا تعجب آور است که به نظر می‌رسد گذشت زمان همانطور که در يك فرد اثر می‌گذارد در ملت‌ها و نژادها هم اثر می‌بخشد و آنها را نیز به تدریج کم حرکت می‌کند، فکر و بدنشان را جامد می‌سازد، به آنها یک حالت محافظه کاری می‌بخشد که از تغییرات و تازگی‌ها می‌ترسند.

آیا این شخص به اصطلاح کبیر [اسکندر] در دوران مختصر و کوتاه حکومتش چه کرد؟ آنچه مسلم است در چندین جنگ پیروزی درخشانی به دست آورد و بدون تردید او یک سردار بزرگ بود. اما مردی فاسد و خودخواه و از خود راضی و بعضی اوقات هم بسیار خشن و بی رحم بود. او خود را تقریباً یک خدا می شمرد. در لحظات خشم و یا به خاطر احساسات زود گذر بعضی از بهترین دوستانش را کشت و شهرهای بزرگی را با تمام ساکنینش ویران و نابود ساخت. در امپراتوری وسیع خود هیچ چیز اساسی از خود باقی نگذاشت و حتی راه های خوبی هم نساخت.

سلسله سونگ به اندازه کافی شهامت و جسارت نداشتند که مسائل و مشکلاتی را که با آن مواجه بودند به درستی حل کنند و در نتیجه تدریجاً ضعیف گشتند. بطوریکه نیروی قبایل نیمه وحشی شمالی یعنی «خیتان»ها برای ایشان خیلی زیاد بود و چون نمی توانستند هجوم آنها را به عقب برانند از قبایل دیگری که در شمال غربی بودند و «کین»ها یا «تاتارهای طلایی» نامیده می‌شدند کمک خواستند. «كين»ها هم آمدند و خیتان‌ها را دور راندند اما خودشان در چین ماندند و حاضر نشدند که بازگردند هر شخص یا هر کشور ضعیفی که از یک شخص یا کشور قوی دیگر كمك بخواهد اغلب به چنین سرنوشتی گرفتار می‌شود.

اکنون نوشیدن چای در ژاپن جزو هنرهای زیبا به شمار می‌رود و برای آن تشریفات خاصی وجود دارد. اگر به ژاپن بروی باید چای را موافق قوانین و مقررات مخصوصش بنوشی، اگر نه ترا شخص عامی و حتی نیمه متمدن به شمار خواهند آورد.

آیا هرگز مهتاب پیش از سپیده صبح را دیده‌ای که چگونه نور آن آهسته آهسته به روشنایی روز مبدل می‌شود؟ من اغلب این کشاکش و مبارزه میان مهتاب و سپیده را تماشا کرده‌ام که همیشه در آن سپیده پیروز می‌گردد. در آن روشنایی نیمرنگ و شگفت‌انگیز صبحگاهی، وقتی می‌رسد که در مدت چند لحظه نمی‌توان تشخیص داد که آیا روشنایی و نور از آن مهتاب است یا مال روزی که فرا می‌رسد و برمی‌آید. و بعد تقریبا به طور ناگهانی یقین می‌کنی که نور پیروز مال روز است و ماه که در این مبارزه شکست یافته با رنگ پریده عقب می‌نشیند و خود را کنار می‌کشد.

زیرا جسارت و بی‌پروایی اغلب موجب پیروزی می‌شود.

هجوم‌های خارجی تقریبا در هر کشوری، چه چین چه هند و غیره، همیشه به خاطر ضعف آن کشور و اختلافات داخلی مردم آن موفق و پیروز شده است.