بریده‌های کتاب رنج و معنا

رنج و ایمان: هر آنچه که ایمان ما بیشتر باشد، رنج بیشتری را متحمل خواهیم شد. این حقیقت که پیامبران به نسبت بسیار بیشتری به مردم عادی دچار رنج شده اند. امام صادق عليه السلام : در كتاب على عليه السلام آمده است: همانا مؤمن به اندازه كارهای نیكش بلا می بیند. پس، هر كه دینش درست و كردارش نیكو باشد بلایش سخت است؛ زیرا خداوند عز و جل دنیا را پاداش مؤمن و كیفر كافر قرار نداده است. و هر كه دینش سست و كردارش ضعیف باشد بلایش اندك است. [بحار الأنوار: 67/222/29 ] در حقیقت ایمان ما باعث ژرف نگری و عمیق شدن ما می‌شود، در این صورت ما دیگر بخاطر چیز های الکی و سطحی که سایر مردم بخاطر آن دچار رنج میشوند، رنج نمیکشیم. وجوب رنج برای رشد باعث می‌شود، تا همیشه همگام با سطح تفکر ما، در لایه های ژرف تر استمرار داسته باشد. رنج عمیق تر برای انسان های ژرف تر، می‌تواند هم برای خودشان و هم برای دیگر افراد جامعه مفید باشد، آنجا که آنها با درک مشکلات عظیم جهان و تحمل این رنج عمیق تر می‌توانند به چراغی در تاریکی های زندگی افراد عادی در جامعه بدل شوند! بدین صورت که آنها می‌توانند به دیگران کمک کنند تا آن‌ها نیز از پس این چالش های سطحی بگذرند و رشد کنند. در داستان معراج پیامبر گرامی اسلام، وقتی که پیامبر برای مشاهده خداوند باری تعالی به خدا نزدیک و نزدیک تر میشوند، جبرئيل از جایی به بعد می‌گوید بیشتر از این نمیتواند نزدیک تر شود، چرا که بال هایش خواهد سوخت! عبارت «قاب قوسین» به معنای فاصله‌ای است که میان دو کمان وجود دارد و در آیه 9 سوره نجم آمده است: «فَکَانَ قَابَ قَوْسَیْنِ أَوْ أَدْنَىٰ» از این داستان دیدگاهی جالب راجب به رنج می‌توان برداشت کرد. رنج می‌تواند منشاء های زیادی داشته باشد، بی برنامگی، نظم نداشتن، تصمیم گیری غیرعاقلانه، کفاره گناهان و... ولی اگر ما واقعا داریم رنج میکشیم، به این معنی است که خدا در آن نزدیکی است. درست در کنارمان. و توانایی نزدیک شدن ما به خداوند در میزان رنج کشیدن ماست. این نمادین بودن نشان‌دهنده این است که نزدیکی به خداوند نیازمند تحمل رنج‌های خاصی است.

دعا و ایجاد معنا: دعا کردن چون با خشوع و ترک منیت همراه میشود، می‌تواند موجب به دست آوردن دید و آگاهی جامع تر از دنیا و درک بهتر مسائل و چالش‌ها شود. همچنین در دعا کردن می آموزیم که ابتدا برای دیگران دعا کنیم، انجام این کار می‌تواند به ما کمک کند تا دیگران و نیازهای آنها را ببینیم و اهداف بزرگتری را برای زندگی خود تعیین کنیم که ممکن است فراتر از خواسته‌های مادی باشد. در قرآن کریم و سایر کتب ادیان ابراهیمی، دعا و درخواست از خداوند به عنوان یک عمل مهم و مورد تأکید مطرح شده است. وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ» (هرگاه بندگان من از تو درباره من بپرسند، بگو من نزدیکم و دعای دعاکننده را به هنگامی که مرا بخواند اجابت می‌کنم.) سوره بقره، آیه 186 «ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ» (مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم.) سوره غافر، آیه 60 «درخواست کنید و به شما داده خواهد شد؛ جستجو کنید و خواهید یافت؛ در بزنید و به روی شما باز خواهد شد. زیرا هر که درخواست کند، دریافت می‌کند و هر که جستجو کند، می‌یابد و به هر که در بزند، در به روی او باز خواهد شد. انجیل متی ۷:۷-۸ آیات نشان دهنده این است که دعا کردن نه تنها یک عمل فردی بلکه یک ارتباط عمیق با خداوند است. خداوند در این آیات به بندگان خود وعده می‌دهد که دعاهایشان را اجابت خواهد کرد، مشروط بر اینکه با نیت خالص و ایمان به او دعا کنند.

دین، نظم و معنا: به طور ذاتی بین خلاقیت و مسئولیت پذیری؛ تضاد وجود دارد، افراد خلاق، به‌طور ذاتی توانایی درک و همدلی بیشتری از خود نشان میدهند، آن ها بهتر می‌توانند دیگران را درک کنند و با آنها کنار بیایند و نوعی بدون تنش گروه را مدیریت کنند. اما نقاط ضعف آنها ، نظم نداشتن، عدم مسئولیت پذیری، سازماندهی شدن و نداشتن حد و حدود در زندگی شان است! چرا که به طور طبیعی خلاقیت و نوآوری اساسا، تفکری برگرفته از ذهن آزاد و بدون داشتن حد و حدود و ساختار منظم فکری است. چنانچه فردی خلاقی بتواند علارغم داشتن ویژگی های نبوغ خلاقانه اش، منظم و مسئولیت پذیر شود، می‌توانند یکی از مفیدترین افراد جامعه تبدیل شود. هدف دین اسلام پر کردن تک تک لحظات زندگی از معنا است! چنانچه معنا در لحظه ای از زندگی وجود نداشته باشد، احتمال روی آوردن فرد به لذات در آن برهه شدت می‌گیرد! بعد از توضیحات، دین به طرز پیچیده و عجیبی سعی در تقویت هر دو مهم، در انسان دارد! از جهتی با دستور به جنگ با شهوات، سعی در سالم ماندن فضای ذهنی، بالا بردن خلاقیت و نوآوری ذهنی دارد. و از جهتی دیگر با دستورات دینی در جهت ایجاد مسئولیت پذیری و نظم در نتیجه معنا در زندگی انسان ها است. اگر به دین و دستورات شرع نگاه کنید، در میابید، با ایجاد و رشد مفاهمی همچون وقت شناسی، وظیفه شناسی و مسئولیت پذیری سعی در ایجاد معنا در زندگی افراد دارد. معنا ضروری ترین مسئله برای داشتن زندگی سالم و رسیدن به سعادت است. اگر اینگونه نگاه کنید، چیزی بهتر از دین برای سعادت انسان چه در دنیا و چه در دنیای پس از مرگ وجود ندارد.

نقل قولی زیبا در جواب سوالی با این مضمون که چجوری بفهمیم رنج ما امتحان است یا بلا، بیان میکند چنانچه: اگر آن رنج شما را به خدا نزدیک کند، امتحان است و اگر دور کند، بلا است." این جمله زیبا می‌تواند برای هرکس راهگشا باشد، چرا که همگان را به صبر و دعوت به دیدن ورای رنج (پیدا کردن معنا) دعوت می‌کند.

آزادی انتخاب و معنا خداوند انسان ها را آزاد آفریده به آنها اختیار بخشیده و دارای حق انتخاب قرار داده است. این آزادی و حق انتخاب برای رسیدن به معنای زندگی ضروری است! در حقیقت بدون وجود اختیار و حق انتخاب، رسیدن به معنای زندگی که یک فرآیند پیچیده درونی و روحی است، ناممکن و حتی بی معنی می‌شود! معنا از پذیرشِ رنج آنهم به صورت آگاهانه و انتخاب آزاد، استخراج میشود. چنانچه هر کدام از این ضروریات نباشند، رشد و پیدا کردن معنا در انسان ها بی معنی می‌شود. چرا که با اجبار و بدون حق انتخاب و اختیار، هیچ پذیرشِ رنج آگاهانه ای صورت نمی‌گیرد و رشد و رسیدن به معنا ممکن نمی‌شود. از جهت ثانویه برای تکامل و رشد برای انسان، باید از راه عقلی و رضایت به آن وارد شود، تا بتواند رنج آن را تحمل کند و رشد کند. حضرت علی علیه السلام : براى دل هاى (آدميان) علاقه و اقبال و (گاه) تنفر و ادبار است. هنگامى كه مى خواهيد كارى انجام دهيد از سوى علاقه و اشتياق وارد شويد، زيرا اگر قلب را مجبور به كارى كنند کور مى شود. حکمت 193 نهج البلاغه

در داستان معراج پیامبر گرامی اسلام، وقتی که پیامبر برای مشاهده خداوند باری تعالی به خدا نزدیک و نزدیک تر میشوند، جبرئيل از جایی به بعد می‌گوید بیشتر از این نمیتواند نزدیک تر شود، چرا که بال هایش خواهد سوخت! عبارت «قاب قوسین» به معنای فاصله‌ای است که میان دو کمان وجود دارد و در آیه 9 سوره نجم آمده است: «فَکَانَ قَابَ قَوْسَیْنِ أَوْ أَدْنَىٰ» از این داستان دیدگاهی جالب راجب به رنج می‌توان برداشت کرد. رنج می‌تواند منشاء های زیادی داشته باشد، بی برنامگی، نظم نداشتن، تصمیم گیری غیرعاقلانه، کفاره گناهان و... ولی اگر ما واقعا داریم رنج میکشیم، به این معنی است که خدا در آن نزدیکی است. درست در کنارمان. و توانایی نزدیک شدن ما به خداوند در میزان رنج کشیدن ماست. این نمادین بودن نشان‌دهنده این است که نزدیکی به خداوند نیازمند تحمل رنج‌های خاصی است.

رنج و ایمان: هر آنچه که ایمان ما بیشتر باشد، رنج بیشتری را متحمل خواهیم شد. این حقیقت که پیامبران به نسبت بسیار بیشتری به مردم عادی دچار رنج شده اند. در حقیقت ایمان ما باعث ژرف نگری و عمیق شدن ما می‌شود، در این صورت ما دیگر بخاطر چیز های الکی و سطحی که سایر مردم بخاطر آن دچار رنج میشوند، رنج نمیکشیم. وجوب رنج برای رشد باعث می‌شود، تا همیشه همگام با سطح تفکر ما، در لایه های ژرف تر استمرار داسته باشد. رنج عمیق تر برای انسان های ژرف تر، می‌تواند هم برای خودشان و هم برای دیگر افراد جامعه مفید باشد، آنجا که آنها با درک مشکلات عظیم جهان و تحمل این رنج عمیق تر می‌توانند به چراغی در تاریکی های زندگی افراد عادی در جامعه بدل شوند! بدین صورت که آنها می‌توانند به دیگران کمک کنند تا آن‌ها نیز از پس این چالش های سطحی بگذرند و رشد کنند.