بریدۀ کتاب

در اردیبهشت ۱۲۷۰/آوریل ۱۸۹۱، با ورود نمایندگان این شرکت، بازار شیراز که منطقه مهم کشت تنباکو به‌شمار می‌رفت، بسته شد. در پی این اقدامِ بازاریان شیراز و بازتاب سراسری این رویداد(بیشتر به واسطه وجود شبکه جدید تلگراف)، بازاریان شهر های مهم به‌ویژه تهران، اصفهان، تبریز، مشهد، قزوین، یزد و کرامنشاه به یک اعتصاب عمومی دست زدند. علما با صدور فتوا هایی برای تحریم مصرف دخانیات، از این اعتصاب عمومی پشتیبانی کردند و آن هم کم کم گسترش یافته، به تحریم ملی تنباکو تبدیل شد. تحریم تنباکو که مورد پشتیبانی روس ها، مجتهدان مقیم کربلا، سید جمال در استانبول، ملکم خان در لندن، تظاهرکنندگان خشمگین خیابان های تهران و حتی حرمسرای دربار بود، ناصرالدین شاه را وادار به لغو امتیاز کرد. این بحران، دگرگونی های بنیادینی را که در ایران سده نوزدهم روی داده بود، آشکار ساخت و نشان داد که اکنون شورش های محلی می‌تواند به خیزشی عمومی تدیل شود؛ طبقه روشنفکر و متوسط سنتی می‌توانند با هم کار کنند؛ و شاه برخلاف ادعاهایش، طبل توخالی است. بنابراین اعتراض به امتیاز تنباکو، در واقع تمرینی برای انقلاب قریب الوقوع مشروطه بود.