بریده‌ای از کتاب اسلام و مسئله ملیت اثر مرتضی مطهری

بنابراین مسئله فتح ایران در صدر اسلام، مبارزه با کیش زردشت نبوده است، فقط برداشتن یک حکومت بود و جانشین شدن حکومت دیگرى به جاى آن، که به نصّ تاریخ، حکومت بعدى از نظر رفاه رعیت و مساوات، با حکومت قبلى قابل مقایسه نبوده است. دولتى رفت دولتى آمد و آزادى کامل هم به مذهب آنها داد. چرا تا قرن چهارم آتشکده‌هاى زردشتى در ایران وجود داشت؟ چون مسلمین به آنها کارى نداشتند. این خود ایرانی‌ها بودند که تدریجآ فوج فوج از کیش زردشت دست برداشتند و مسلمان شدند. ما از اوایل قرن پنجم هجرى به بعد (با اینکه از آن به بعد دیگر حکومت عربى وجود نداشت و این خود ایرانیها بودند که حکومت مى‌کردند) مى‌بینیم هرچه زمان گذشته است معارف اسلامى با روح ایرانى آمیزش بیشترى پیدا کرده است.