بریده‌ای از کتاب پانزده گفتار: دفاع از 13 مسئله نفاق، روابط بین الملل اسلامی، لزوم تعظیم شعائر اسلامی، نهضت آزادی بخش اسلام، اسلام و نیازهای جهان امروز، ... اثر مرتضی مطهری

جمله‏ای دارد امیرالمؤمنین. این جمله از مسلّمات تاریخ است که امیرالمؤمنین در همان جریان صفین و جمل و غیره می‌فرمود: پیغمبر بر تنزیل می‏جنگید و من باید بر تأویل بجنگم. دشواری کار علی همین‏جاست. پیغمبر با تنزیل می‏جنگید؛ یعنی با دشمن روبرو بود یا می‌خواست روبرو بشود، آیه‌ای در مورد معین نازل می‌شد، در همان موردی که آیه نازل می‌شد همه مسلمین می‌دانستند این آیه قرآن مال همین‏جاست، می‌رفتند و می‏جنگیدند. دیگر برای کسی شک و شبهه‌ای باقی‏ نمی‌ماند. اما علی باید با تأویل بجنگد؛ یعنی آیه قرآن همان آیه قرآن است اما شأن نزول، آن شأن نزول نیست، مربوط به زمان پیغمبر است. روح، همان روح است، روحِ همان دستور است ولی شکل فرق کرده. علی باید به تأویل بجنگد. تأویل از ماده «اوْل» است. اوْل یعنی رجوع. مُؤَوَّل یعنی مَرْجِع. اینکه می‌گوید من به تأویل باید بجنگم، یعنی این چیزی که الآن من با او باید بجنگم ظاهر و شکلش آن نیست اما روح و معنی و برگشتش همان است. ظاهرِ این می‌گوید آیه قرآن، اما روح و باطن و معنایش همان کفر است؛ یعنی من با نفاق باید بجنگم. دشواری کار من این است که با نفاق و منافق باید بجنگم. این است که کار من را خیلی سخت و دشوار کرده است. استاد مطهری، پانزده گفتار، ص134