بریده‌ای از کتاب نمایش در ایران (یک مطالعه) اثر بهرام بیضایی

بر چنین زمینه ای نمایش های عامیانه، درست در حالی که می خواست و می توانست تحولی اساسی را طی کند، منقرض شد و اگر امروزه چیزی از آن به جاست نفس های آخر است. و آنچه به جایش آمد نمایشی بود که دیگر به ما مربوط نبود. تحسین حتی مهمل ترین ساخته ی فرنگ، منسوب داشتن خود به تقلید از سبک هر صاحب مکتب فرنگی، منکر امکان ایجاد ارزش های ملی شدن، و سطحی بودن در کسب و اقتباس چارچوب ها و قالب های غربی و نظایرش که سال ها در اینجا بوده است و هست، نمایشی پیش آورد که نه نمونه ی نمایش غرب است و نه نمونه ی نمایش ایرانی، و در جای دیگری به آن خواهم پرداخت. این نمایش بعد از همه ی پیشرفت هایش تازه ضمیمه ای از نمایش غرب خواهد شد، و این نهایتی است که اغلب کشور های کم رشد به آن می رسند. به این ترتیب_همچنانکه زمزمه اش در غرب بلند است_نمایش و شاید روزی فرهنگ متحدالشکل خواهد شد، و غرب را به نتیجه داشتن یک هدف تبلیغاتی دیگرش_که عبارت از جدا کردن شخصیت و استقلال معنوی ملت ها از ایشان باشد_امیدوار خواهد ساخت.