بریده‌ای از کتاب تاریخ اسلام (از جاهلیت تا رحلت پیامبر اسلامی (ص)) اثر مهدی پیشوایی

با وجود سرمايه گذارى عظيم سران احزاب در اين جنگ و با آن همه نيرو كه فراهم آورده بودند، نتيجۀ اين جنگ براى آنان تلخ و اندوه بار بود؛ زيرا نه به مدينه آسيبى رسيد و نه توانستند راه بازرگانى شام را آزاد سازند. از اين رو اعتبار فرماندهى ابوسفيان خدشه دار شد و عظمت قريش متزلزل گشت. پس از اين جنگ بود كه مسلمانان از حالت تدافعى بيرون آمده قدرت تهاجمى يافتند. پيامبر اسلام فرمود: «از اين پس ما حمله مى كنيم و آنها ديگر نمى توانند به ما حمله كنند. » [۱] و همين گونه هم شد. شهداى اين جنگ شش نفر [۲] و تلفات دشمن سه نفر [۳] گزارش شده است. ---------- [۱]: . شيخ مفيد، الارشاد، ص ۱۰۶؛ صحيح بخارى، تحقيق: الشيخ قاسم الشماعى الرفاعى (بيروت: دارالقلم، ط ۱، ۱۴۰۷ ه. ق)، ج ۵، ص ۲۱۵؛ كتاب المغازى، باب ۱۴۶، حديث ۵۹۳؛ طبرسى، مجمع البيان، ج ۸، ص ۳۴۵؛ مجلسى، پيشين، ج ۲۰، ص ۲۰۹. [۲]: . ابن واضح، تاريخ يعقوبى، ج ۲، ص ۴۲؛ واقدى، المغازى، ج ۲، ص ۴۹۲؛ ابن هشام، السيرة النبوية، ج ۳، ص ۲۶۴؛ طبرى، پيشين، ج ۳، ص ۵۸؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابى طالب، ج ۱، ص ۱۹۸. تعداد شهداى اين جنگ بيش از اين نيز نقل شده است. ر. ك: تاريخ پيامبر اسلام، محمد ابراهيم آيتى (تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، ۱۳۶۱)، ص ۳۷۲. [۳]: . واقدى، پيشين، ج ۲، ص ۴۹۶؛ ابن هشام، پيشين، ج ۳، ص ۲۶۵؛ طبرى، پيشين، ج ۳، ص ۵۹؛ ابن شهرآشوب، پيشين، ج ۱، ص ۱۹۸. يعقوبى تلفات دشمن را هشت نفر نوشته است. (ج ۲، ص ۴۲. )