بریده‌ای از کتاب نمایش در ایران (یک مطالعه) اثر بهرام بیضایی

نمایش‌های عروسکی را ما امروزه با به کار بردن دو عنوان یکی «سایه بازی» و یکی «خیمه شب بازی» از هم جدا می‌کنیم، اما در قدیم این دو نمایش به دلیل شباهت‌های ظاهری مجموعه واحدی بشمار می رفته است، و هنوز دانش نظری نمایش آن دقت را نیافته بود که به هر يك نامی جداگانه بدهد. در سایه بازی داستان با حرکات چند عروسک که در برابر یک منبع نور سایه هاشان بر پرده می افتاد نشان داده می‌شد. اما در خیمه شب بازی تماشاگر مستقیماً عروسک‌های متحرك با بعد و رنگ را بر صحنه می‌دید نه سایه هاشان را. به ظاهر عوامل و وسایل هر دو بازی یکی است، ولی عملاً در نوع عروسک‌ها تفاوتی است که تفاوت‌های فرعی تری را به دنبال می آورد: عروسک در سایه بازی از چرم کدر، و گاه به عکس از پوستی شفاف و ظریف( که نور از آن بگذرد) ساخته می‌شد، به این ترتیب ساختن مفاصل حركتی عروسك سایه بازی کاری ظریف و مشکل و حرکت دادنش با نخ ناممکن بوده است؛ زیرا سبک وزنی عروسک سبب می‌شد که حرکت دادن یکی از اعضاء تمامی بدن را به حرکت آورد، پس در سایه بازی عروسک‌ها با نی های نازک حرکت داده می‌شدند. اما عروسك خيمه شب بازی با پارچه و چوب و غیره ساخته می‌شد و به نسبت بلندیش دارای ابعاد طبیعی بود و نیز دارای رنگ و لباس و چهره سازی نسبتاً طبیعی و ساختن مفاصل حرکتی و جنباندن دست و سر و پا در آن اشکال عروسك سایه بازی را نداشت، و چون وزن کافی عروسک مانع از تکان‌های زائد می‌شد می توانستند آنرا با نخ یا رشته هائی دیگر حرکت دهند و می‌دادند.