اگر کسی مستطیع بشود و عذری نداشته باشد و در عین حال به حج نرود تا بمیرد، چنین کسی هنگام مردن مسلمان از دنیا نخواهد رفت. فرشتگان الهی می آیند و به او می گویند تو که این رکن اسلامی را به جا نیاورده ای، حالا مخیر هستی، می خواهی یهودی بمیر، می خواهی نصرانی بمیر، تو دیگر نمی توانی مسلمان بمیری. بر همین اساس چطور میشود انسان مسلمان باشد و نماز نخواند؟؟

عشقِ به خدا را می‌توان در مکتبِ عاشقان به خدا یافت و با آن سیراب شد؛ اما عشق به دیگری ضرورتی‌ست که از حادثه برمی‌خیزد نه از اراده به انتخاب، و همین کار را مشکل میکند. در به در که نمی‌توان به دنبال محبوب خاکی گشت. در هر خانه را که نمیتوان کوبید و پرسید: آیا یارِ من، اینجا، منزل نکرده است؟ سر هر گذر، همچو اوباش، نمیتوان استاد و در انتظارِ عبورِ یار، زمان را کشت... و همین هاست که کار را مشکل میکند...

وقتی کسی در چنگ حزب گرفتار میشد، واقعا فرقی نمی‌کرد چه احساسی دارد یا ندارد یا چه میکند. در هر صورت آدم نابود میشد و دیگر از او یا کارهایش هیچ صحبتی به میان نمی‌آمد. ولی مردم دو نسل پیش طور دیگری می‌اندیشیدند. چرا که آنها در پی تغییر تاریخ نبودند. برای آنها علائق و وابستگی هایشان مهم بود روابط مشخصی، یاری رساندن، در آغوش گرفتن، اشک ریختن، دلداری دادن به انسانی که در حال مرگ بود، اینها بود که برای آنها ارزشمند بود. ناگهان یادش آمد که کارگران این وضعیت خود را حفظ کرده اند...

داعیه فردگرایی در غرب تزویری بیش نیست. فردیت او فردیت مورچه ای است که رشته جبر غرایز خویش را بر گردن دارد و از این روی، خود می انگارند که آزاد و مختار است...