برخی فقهای نامدار شیعه، چون شهید ثانی(ره) و محقّق کرکی(ره) با تکیه بر آیات و روایات، به جایگاه تربیتی پیوند ازدواج در اسلام، توجّه ویژه‌ای داشته‌اند. فقیه عالی‌قدر عصر صفویّه، مرحوم محقّق کرکی(ره)، ذیل موضوع «افضلیّت میان نکاح و خلوت عبادی»، بعد از اشاره به روایات مربوط به آثار ازدواج، بر عبادی بودن این باب فقهی که نمایانگر بُعد تربیتی ازدواج در مسیر قرب الهی است، چنین استدلال کرده: «لأنّ النکاح من مقدّمات العبادة و مکمّلاتها، فهو بالنسبة إلیها أصل، ممع أنّه عبادة في نفسه» [جامع المقاصد، ج ۱۲، ص ۱۱]؛ برای اینکه ازدواج از مقدّمات عبادت و مکمّل آ» است؛ پس نسبت به ازدواج و عبادت،‌اصل و فرع است. علاوه بر اینکه ازدواج فی نفسه یک عبادت است. جناب زین بن علی عاملی، ملقّب به شهید ثانی(ره) نیز در کاب معروف شرح لمعة الدمشقیّة در خلال بحث جواز برخی شروط در عقد نکاح، این باب را به اققسام عبادات، نه معاملات عرفی، ملحق دانسته‌اند: «... لأنّه ملحق بضروب العبادات، لا المعاوضات ...» [الروضة البهیّة في شرح اللمعة الدمشقیّة، ج ۵، ص ۱۲۰]؛ چراکه نکاح به اقسام عبادات ملحق است، نه اقسام معاملات و عقود.

با دقّت در مجموعۀ گزاره‌های این بخش از متون دینی، به روشنی مشاهده می‌شود که غیر از بقای انسل انسان، همۀ اهداف و آثار و حکمت‌ۀای پیوند همسری در اندیشۀ اسلامی، به نحوی ماهیّت تربیتی در ابعاد فردی و اجتماعی دارند: تشکیل بنای خانواده؛ آرامش قلبی زن و مرد؛ دستیابی به نصف یا دو سوم دین و حفظ آن؛ هم‌پوشانی همسران نسبت به یکدیگر؛ وسعت رزق و رهایی از فقر؛ افزودن بر شمار موحّدان گسترش کلمۀ توحید؛ پاک شدن برای دیدار با پروردگار؛ پیونددهی قلوب محارم (پیوستگی اجتماعی).