هم دستی میان دو سید، آقایان بهبهانی و طباطبایی را در روزهای نخست سال 1384 خورشیدی (1323)، باید آغاز جنبش مشروطه دانست، اگرچه جنبش مشروطه در تهران پدید آمد، ولی پیش رفت آن را تبریز به گردن گرفت. زیرا پس از پایتخت، بزرگ ترین شهر ایران تبریز بود. و ولیعهد همیشه آنجا می نشست. از این رو با آن که از تهران دور بود، اما از وقایعی که در پایتخت روی می داد و مایة بیداری مردم می شد، ناگاه و بی بهره نبود. همچنین انگیزه های دیگری نیز برای بیداری داشت که از جمله نزدیکی اش به قفقاز و خاک عثمانی بود و این ها آمادگی و بیداری آذربایجان را بیش تر می کرد. نگارنده در این کتاب به بیان تاریخ مشروطة ایران با تکیه بر حوادث تبریز پرداخته است. از جمله مباحث این مجلد می توان به موارد زیر اشاره کرد: ایرانیان چگونه بیدار شدند؟؛ جنبش مشروطه خواهی چگونه پیدا شد؟؛ تبریز چگونه برخاست؟؛ نبرد مشروطه و مشروعه به کجا انجامید؟؛ و چگونه مشروطه خواهان به شهرگشایی پرداختند.