کتاب حاضر مشتمل بر بیست و شش سخنرانى از متفکر شهید استادمرتضى مطهرى تحت عنوان « اسلام و مقتضیات زمان‏» و نیز نوشته کوتاهى‏به قلم ایشان در همین موضوع «به عنوان مقدمه‏» مى‏باشد. سخنرانی‎ها در زمستان سال 1345 هجرى شمسى و در شبهاى ماه مبارک رمضان در مسجد اتفاق (تهران) و در یک جمع عمومى ایراد شده و به همین جهت بیانى‏ساده و روان دارد. لازم به ذکر است که نوارهاى این سخنرانی‎ها در دست‏ نیست و کتاب حاضر تنظیم شده متنى است که در همان زمان از نواراستخراج گردیده و در اختیار استاد شهید گذاشته شده است و البته استاد چهار جلسه اول آن را ملاحظه نموده و ضمن اصلاحات عبارتى، مطالبى برآن افزوده‏اند.