نمی‌دانم مشکلم با متن پاموک است یا ترجمه غریب که  کتاب برایم پر دست‌انداز است. یا شاید هم به دلیل ویراستاری بد کتاب که جمله‌ها را باید چندبار پس وپبش کنم.
برای کشف کتاب راه دشواری پیش روی خواننده است. تا شخصیت‌های داستان و ربطشان به هم و نقششان در داستان را پیدا کند باید چندده صفحه را جلو برود و برگردد. 
آنچه کتاب را برایم جذاب و خواندنی کرد نه اصل داستان بود و نه نویسنده‌ و شهرتش (که چند کتاب نیمه خوانده از او دارم!!) و نه شیوه نگارش و روایت آن.
پاموک روایتگر استانبول است و من هم عاشق استانبول و کوچه‌های بخش آسیایی و بغاز و قایق‌ها و مرغ‌های ماهیخوار و باد همیشگی استانبول. عاشق سمیت و بلوط و دونر. عاشق سربالایی های کوچه ها و خیابان‌ها. عاشق توپقاپی و تراموا و مترو. عاشق سلمانی کوچه پس کوچه‌ها و گربه‌هایش. عاشق پنیر و زیتون و بورک اسفناج و لامعجون. 
کتاب سیاه روایتگر استانبول است و همین دلیل برای خواندنش کافی است.
        

          تا شصت درصد کتاب که پیش رفتم فکر می‌کردم ژانر کتاب سورئاله  و بعد با خودم گفتم شایدم تم روانشناسی داره و شخصیت اصلی داستان پارانویا ! 
جلوتر متوجه شدم که چقدر عرفانیه و استفاده از داستان‌های عرفانی شمس و مولانا و عطار و دیگر المان‌ها وسیله نیست و می‌تونه هدف کتاب باشه !
جاهایی در خلال کتاب و در پند پایان هم « قصه گفتن و نوشتن و نوشته» رو همردیف زندگی و به قدر زندگی شگفت‌انگیز می‌دونه و حتی تنها وسیله و تنها روش برای خود بودن!

الان که کتاب رو تمام کردم اینجوری‌ام که حدس‌هام خیلی هم بیربط نبودن چون توی همه‌شون گمگشتگی و به تبعش میل به هویت داشتن و در جستجوی خود بودن مشهوده! اونجا که ارتباطتت رو با خودت و واقعیت خودت و زندگیت از دست می‌دی به سورئال پناه می‌بری آگاهانه ( با دیدن فیلم و خوندن کتاب و مصرف مواد و …) یا ناآگاهانه ( و در اثر بیماری‌های روحی روانی )! 
از طرفی هم سرودن،نوشتن، خلق کردن، خالق بودن، همه‌شون نتیجه‌ی تجربه‌ی نوعی فقدانه! حتی به قدر لحظه‌ای! حتی بقدر لحظه‌ای همدل و همدرد شدن با فقدان‌دیده! نتیجه‌ی فقدان تعادل در لحظاتی از زندگی‌یه! 
از دست دادن تعادل در احساسات مثل جریحه‌دار شدنمون موقعی که کودکی رو در حال دستفروشی در سرمای زمستون می‌بینیم!( البته اگه کثرت این صحنه‌ها ما رو سِر نکرده باشه )
 عدم تعادل در ادراک وقایع زندگی مثل سرخورده شدنمون وقتی که همه‌ی مدارک قانونی به نفع موکلمونه و رای نمی‌گیریم چون به دست‌هایی که نمی‌بینیمشون اما درکارند عادت نکردیم!
 عدم تعادل در فهم و شناخت خود مثل تجربه‌ی گمگشتگی مثل وقتی که همه‌ی اهدافمون رو تیک زدیم اما هنوز هم به احساس رسیدن نرسیدیم!
همه‌ی این تجربیات می‌تونه شاعر رو تحریک ‌کنه به سرودن! نویسنده رو به نوشتن و خبرنگار رو به تهیه گزارش! و خلق می‌تونه علاوه بر خودِ « بودن » به « خود بودن»مون کمک کنه!
از معدود کتابایی بود که وادار به نظر نوشتنم کرد! حتما تعادل من هم به هم خورده و کمی به خودم نزدیک‌تر شدم!
        

          یک بار دیگر برایمان خاطر نشان می شود که هیچ چیزی در این زندگی به اندازه خود زندگی شگفت انگیز نیست جز نوشته، بله نوشته، جز نوشته که تنها پدیده تسلی بخش این زندگی است با همه پدیدارهایش.