‌‌
● رمان "وقتی دلی" به قلم محمدحسن شهسواری یک رمان مذهبی-تاریخی‌ست با محوریت شخصیت مصعب‌بن‌عمیر که از جوانان سرشناس و ثروتمند مکه‌ست و بعدها تبدیل میشه به یکی از یاران مهم و وفادار پیامبر اسلام. داستان از کودکی مصعب و قبل از بعثت پیامبر آغاز میشه تا جنگ احد و در پایان هم اشاره‌ای به ماجرای کربلا داره. این رمان به ظهور اسلام در جزیره‌العرب و سختی‌ها و مجاهدت‌هایی که تازه مسلمانان در گسترش اسلام و مبارزه با مشرکین قریش داشتن، می‌پردازه.

● نویسنده در این رمان، به بازه حساس و مهمی از تاریخ پرداخته که تاکنون ناشناخته بوده و تا جایی‌که من اطلاع دارم کتاب دیگری با این موضوع نوشته نشده!!🤔
● شخصیت اصلی کتاب یعنی مصعب‌بن‌عمیر کاملا واقعی و برگرفته از تاریخ است و بخوبی از پس روایت داستان براومده که واقعا قابل تحسینه.[در مورد سایر شخصیت‌ها تحقیق نکردم] در حالی‌که در اغلب رمان‌های تاریخی که تا به امروز خونده‌ام، نویسنده‌ها برای روایت تاریخ دست به دامان شخصیت‌های خیالی شده‌اند.
‌‌
با این‌حال نقدهایی هم درمورد کتاب دارم:
● نویسنده در ابتدای رمان اشاره کرده جز در بخش‌های مربوط به پیامبر و امیرالمومنین، از تخیل بسیار استفاده کرده. با این وجود در خیال‌پردازی خیلی موفق نبوده و در جایی‌که باید به کمک عنصر خیال، به داستان پر و بال بیشتری می‌داده و به یک‌سری از مسائل، عمیق‌تر و جزئی‌تر می‌پرداخته، به کلی‌گویی اکتفا کرده و از خیال بهره کافی رو نبرده. اینجا سوالی برام پیش میاد که چه چیزی این استفاده از خیال رو محدود می‌کنه؟ وقتی خیال‌پردازی در شأن و شخصیت افراد غیرمعصوم خللی وارد نمیکنه و بر خلاف مستندات تاریخی موجود، نیست چرا باید نادیده گرفته شه؟🤔

● نثر کتاب، ساده و روانه ولی آنچنان قوی و پخته نیست. انتظار داشتم ادبی‌تر باشه.
● سیر داستان اغلب یکنواخت و خطیه. ماجراها سریع و پشت سر هم اتفاق می‌افتن بدون هیچ کشش و هیجانی. گاهی حس می‌کردم دارم روزنامه یا کتاب تاریخ می‌خونم تا یک داستان و رمان تاریخی-تخیلی! برای مثال اسلام آوردن شخصیت‌های مختلف داستان، خیلی سطحی و غیرقابل باوره. در حالی‌که نویسنده می‌تونست از طریق بازی با کلمات، استفاده از احساسات عمیق و باورپذیر و یا حتی سوال و جواب‌های مهم به بسیاری از شک و شبهات اعتقادی رایج پاسخ بده..
● روایت‌ها معمولا کوتاه و منقطع هستن و پیوستگی و انسجام کافی وجود نداره! درحالی‌که می‌شد بعضی از بخش‌ها رو حذف کرد یا ادغامشون کرد تا یکدست‌تر و منسجم‌تر بشن.
● در ابتدای هر فصل یک توضیح تکراری و کلیشه‌ای مدام یادآوری می‌کنه که؛ چند نفر کنار قبور شهدای احد دور آتش جمع شدن و داستان مصعب رو برای هم تعریف میکنن.. که برای من جالب نبود و می‌شد حذفشون کرد. 
● صفحات پایانی کتاب رو دوست داشتم و حقایقی که آشکار کرده بود، احساساتم رو برانگیخته کرد. اما نقدهایی که نوشتم به این قسمت‌ از کتاب هم وارده! ای کاش بیشتر بهش پرداخته می‌شد :(
‌‌
● با این‌که نقدهای دیگری هم دارم و می‌تونم ساعت‌ها درموردش حرف بزنم اما به همین مقدار بسنده می‌کنم. در کل می‌شد کتاب بهتری باشه. بجای ۳۵۰صفحه، ۵۰۰ صفحه باشه و به هر موضوعی به اندازه بپردازه، اما افسوس که محقق نشده..
‌‌
پ.ن: باید اعتراف کنم خوندن شاهکاری به اسم پس از بیست سال، رو نظراتم راجع به این کتاب و کتاب‌های مشابه بی‌تاثیر نبوده. سخت‌گیر شدم و ناخودآگاه همه کتاب‌ها رو باهاش مقایسه می‌کنم. دیگه کمتر کتابی راضی‌م می‌کنه! :(