یادداشت آروشا دهقان

تاریخ هخامنشیان: مرکز و پیرامون
        چقدر دقیق، بدیع و زیبا کار می‌کنن.
اینجا هم یه عده نشستن میگن "تخت جمشید رو رضا شاه ساخته. هخامنشیان وجود نداشتن. تاریخ ما از پنجاه و هفته...." (با قیافه‌ی دایناسور آبی معروف)
      
149

11

(0/1000)

نظرات

من فکر میکنم ما ایرانی ها در تاریخ آن زمان واقعا اغراق میکنیم. واقعا این همه کتاب و منابع که راجع به این سلسله نوشته شده مدارکی هم براش هست؟ مثلا فقط کتابهایی که در مورد کوروش نوشته شده انقدر زیاده که نگو و نپرس اما وقتی نگاه میکنی مدارک موثق که بتونه کوروش را به ما بشنا سونه خیلی خیلی کمتره. من به عنوان کسی که تاریخ نخوندم چطور میتونم تشخیص بدم که مثلا چند درصد از فلان گفته های فلان کتاب بر اساس شواهد و مدارک یافت شده است؟ 
2

1

قبول دارم که در گفتار عامیانه خیلی وقت‌ها اغراق میشه و گروهی تصور می‌کنند که برای نشون دادن شکوه و بزرگی ایران لازمه که همه‌ی ارزش‌های انسان امروزی برای انسان باستانی هم وجود داشته باشه. (مثلا جملاتی که به کوروش بزرگ، گاندی، شریعتی و... نسبت داده میشه.)
اما در بحث آکادمیک اینطور نیست چون تماما بر اساس شواهد و مدارک هست. ممکنه نظر دو تاریخدان با هم متفاوت باشه (مثلا در بحث گئوماته و بردیا) ولی در نهایت هردو استدلال دارن و بر اساس شواهد صحبت می‌کنند.
ما هیچ‌وقت نمی‌تونیم صددرصد واقعیت باستان رو بفهمیم (همونطور که همه‌ی واقعیت اتفاقات سال گذشته رو هم نمی‌تونیم) ولی مهمه که ببینیم حرف هرکس چقدر مستند هست. 
برای این که ببینید چقدر از گفته‌های یک تاریخ‌نویس یا تاریخدان مستند هست باید چند کار انجام بدید. موقع خوندن منابع اولیه (مثل هرودوت) بحث فرهنگ و زمانه‌ی تاریخ‌نویس رو در نظر بگیرید. مثلا هرودوت در داستان به پادشاهی رسیدن داریوش داستانی رو مطرح می‌کنه که کاملا مشخصه این رو برای مخاطب یونانیش گفته و در بستر فرهنگی ایران امکان چنین چیزی نبوده. 

1

در نوشته‌های تاریخدان امروزی هم به جز در نظر گرفتن بستر فرهنگی، باید ببینید که چقدر به شواهد تکیه می‌کنه. چقدر خط سیر حرف‌هاش با مستندات تاریخی می‌خونه. چقدر در جوامع آکادمیک پذیرفته شده است و...
در کل بیشترین چیزی که کمکتون می‌کنه خواندن عمیق منابع اولیه و ثانویه هست. 

1

الان دارم کتاب تاریخ تمدن ویل دورانت رو میخونم، خیلی کم به هخامنشی پرداخته شده بود و واقعا حس کردم کمه. شما به عنوان یه پژوهشگر تاریخ به من تاریخ نخونده چه کتابی رو معرفی میکنین برای تاریخ ایران باستان از اول تا اسلام که هم پرگویی نکرده باشه، بیشتر گفته هاش بر اسای یافته های موجود باشه و هم تا یه حدی کامل باشه؟ دنبال اینچنین کتابی ام برای شروع. 
2

0

ویل دورانت خیلی قدیمیه و منبع خوبی هم نیست. بیشتر یک گردآوری از منابع اولیه است. خیلی از یافته‌های باستان شناسی و منابع غیر یونانی رو هم در نظر نمی‌گیره. مثلا در بحث هخامنشیان همه‌ی تکیه‌ش به تاریخ هرودوت هست و انگار که اصلا از اسناد اگیبی و الفانتین و بابل و... خبر نداره.
پیشنهاد من کتاب " ایران باستان" نوشته‌ی یوزف ویسهوفر هست.
البته کتاب خیلی و جمع و جوریه و قطعا اونقدری در موضوعات عمیق نمیشه که بعدش آدم حس کنه یک تاریخدان دوره‌ی باستانه اما نکات بسیار خوبی درباره‌ی تاریخ سیاسی، فرهنگی و اجتماعی رو مطرح می‌کنه و دید خوبی بهتون میده.
ما هم قراره از نیمه‌ی تیرماه این کتاب رو در باشگاه کتابخوانیمون بخونیم. اگر دوست داشته باشید خوشحال میشیم همراهمون باشید. 

3

ویل دورانت رو دوست دارم بخونم چون ازش خوشم اومده و چیزهایی داره که من پیش‌ام. اون رو بیشتر مثل یک دایره‌المعارف میبینم که خیلی زیاد در جزئیات وارد نمیشه، گاها سند نشون میده و گاها نه. این هم طبیعیه یک مولف نمیتونه در هر زمینه از تاریخ هر قومی نمیتونه صاحب نظر باشه. من برای شروع تاریخ ویل دورانت رو انتخاب کردم چه درست چه غلط. اما این برام مهمه که تاریخ جایی رو بدونم که خودم و اجدادم در اون زندگی کردیم. و خوب برای این کار باید دنبال منبع جامع و خلاصه ای باشم که چیزهای مهم رو از قلم نیانداخته باشه و مستند باشه و به دور از خیالپردازی باشه. من مثلا این برام مهمه که چرا نشدیدم کسی از وجود فلسفه در ایران حرف بزنه، درصورتی که در یونان، هند، چین و... ما فلسفه داریم. آیا پیشینیان ما فقط جنگاور و سیاست مدار و حاکم بدن یا چیز دیگری هم داشتن؟
خب اگر نظرتون اینه که اون کتابی که معرفی کردن خوبه خیلی خوشحال میشم بخونمش. 
@z.arooshadehghan 

0