یادداشت محمدرجا صاحبدل

        کتاب را اوایل دهه نود خریدم. نخواندم چون آن موقع خیلی اهل کتابخوانی و بعد کتابخواری نشده بودم. یک ماه پیش بدجور دلبری کرد. دست گرفتم و خواندم. 
من را عجیب به یاد فیلم ملکه ساخته باشه آهنگر انداخت.

کتاب نگاهی غیررسمی به جنگ در معنای عرفی‌اش دارد. تشکیک در درست بودن و نبودن، تردید در شلیک کردن و شلیک نکردن، تامل در مجبور و مخیر بودن.
شخصیت مرد شطرنج باز، کار راوی را راحت کرده‌است. هر آنچه او می‌خواهد بگوید و روایت کند و بنویسد را در دهان او می‌گذارد. نمی‌دانم چه تعداد از رزمندگان و حاضران در جنگ تحمیلی دچار این شک‌های عقل ویران‌کن‌ شده‌اند اما به جرات می‌خواهم بگویم سخت است.