یادداشت محمدامین اکبری

        به نام او

«ژنرال ارتش مرده» دومین کتابی است که از اسماعیل کاداره نویسنده شهیر آلبانیایی خواندم. اولین کتاب داستنان بلند «عقاب» بود. کتابی به‌شدت زیبا و تاثیرگذار که متاسفانه طرح گنگی از داستانش را در خاطر دارم ولی آن‌قدر خوب بود که چندین کتاب دیگر از او خریدم و منتظر وقت مناسبی ماندم که بخوانمشان. قرعه به نام «ژنرال ارتش مرده» افتاد که از اولین آثار مهم اوست و کتابی است که نام او را به‌عنوان نویسنده‌ای بزرگ بر سر زبان‌ها انداخت.

داستان روایت جستجوی ژنرالی ایتالیایی برای پیداکردن اجساد سربازان کشورش در خاک آلبانی است، بیست سال پس ازآزادسازی آلبانی. در سال هزار و نهصد و سی و نه ارتش موسیلینی خاک آلبانی را تصرف می کند و در حدود چهارسال بعد در سالهای پایانی جنگ جهانی دوم مجبور به ترک خاک این کشور می‌شود. در واقع آلبانی در جنگ جهانی دوم با هجوم متحدین و خروج آنها، از کشوری پادشاهی به کشوری کمونیستی تبدیل می‌شود کشوری که در حدود چهل سال، یکی از سردمداران کمونیست در جهان، یعنی انور خوجه بر آن حکومت می‌کند. البته داستان اصلا به این مسائل نمی پردازد. کاداره حتی یکبار هم از ایتالیا در رمان خود نام نمی‌برد و خواننده از قراین متوجه می شود که ژنرال ایتالیایی است حتی ما نام ژنرال را هم تا انتهای رمان نمی‌دانیم. گویا کاداره می‌خواهد در رمانی فارغ از نام‌ها و زمان‌ها و مکان‌ها (اگر می توانست حتی از آلبانی و سال وقوع حوادث نام نمی برد) از تراژدیی بگوید که در خلال یک جنگ عالم‌گیر رخ داده است. داستان از این جهت مینی‌مال و درعین‌حال رازآلود است.

 بیش از این درباره داستان توضیح ندهم چرا که به راحتی لو می‌رود هرچند هنر کاداره در این رمان در روایت داستانی عجیب و غریب نیست چرا که در همان ابتدا ما می دانیم که با چه شخصیتها و چه داستانی روبرو هستیم بلکه اصل کار کاداره پرداخت هنرمندانه و خلق موقعیت‌های تراژیک است که اتفاقا نمی‌توان آنها را تعریف کرد بلکه باید در متن داستان بخوانیشان و به‌نوعی با آنها زندگی کنی. ترجمه گودرزی هم از این کتاب ترجمه خوبی است هرچند پیش از این، آقای مجید حاتم این کتاب را ترجمه کرده بود ترجمه‌ای که سالهاست در بازار کتاب موجود نیست.