یادداشت سید حسین مرکبی

        اولین کتابی بود که از ارکون خواندم. دوستش داشتم. اگر از اندیشه‌های سال گذشته‌ام فیش تهیه می‌کردم مشترکات زیادی با این کتاب جزوه‌مانند داشت. با نویسنده خندیدم و گریستم و تخطئه و تحسینش کردم. گاهی نکاتی برای خواننده‌های فارسی‌زبان بعدی از ذهنم می‌گذشت که ازشان چشم‌پوشی می‌کردم. مثلا این که این‌جا «اجتهاد» در واقع «اجتهاد سنی اشعری» است که در مقابل «اجتهاد سنی معتزلی مقاصدگرا» قرار دارد و اجتهاد شیعه با هر دو این‌ها تفاوت اساسی که نه اما تفاوت دارد. ازشان چشم‌پوشی می‌کردم چون نقد ارکون به هرسه وارد بود! اما چشم‌پوشی‌ام از نکته‌بینی دلیل عمده‌تری هم داشت. کتاب، بررسی موردی تأثیر نادیده‌گرفتن اجماع در تثبیت قرائت حفص از عاصم از قرآن، در احکام ارث است. وجه جمع پیشنهادی ارکون هم جالب توجه است. اما آن‌چه باعث شد من تنها کتاب را با اشک و لبخند بخوانم و ساده بگذرم این بود که حتی ارکون هم نتوانسته آن‌چنان که بایسته است به اصطلاح خودش از خیال‌خانه‌ی فقهی در فهم قرآن بیرون بیاید. او دست از جان‌شسته آیات ۱۸۰ و ۲۴۰ بقره و ۱۲ و ۱۷۶ نساء را بررسی می‌کند و برایشان وجه جمعی قابل تأمل ارائه می‌دهد. اما اگر من بودم پیشنهاد می‌کردم به کشف رابطه‌ی ۱۳۳ و ۱۸۰ بقره بپردازیم و برای آن روش بیابیم. خندیدم و گریستم برای روشی که برای برداشت از قرآن نداریم.
و دو نکته در مورد نسخه‌ی فارسی کتاب:
- چند مصاحبه از ارکون پیوست دارد که هنوز نخوانده‌ام و ان شاءالله می‌خوانم.
- فراموش نکرده‌ام این کتاب توسط چه کسانی و با چه هدفی ترجمه شده است اما چه باک. صرفا نظر کردم به ما قال. که در این زمانه برای نجات چاره‌ای جز این نداریم.