یادداشت مرتضی داوری

        «دوستت دارم به آواز بلند»

بانو غاده السمان، زاده دمشق در سال ۱۹۴۲، شاعر، نویسنده و ادیب و از بنیانگذاران شعر نو در ادبیات عرب است. از مجموعه شعر «اعلنت علیک الحب» تا آنجا که می دانم، دو ترجمه شده است؛ یکی به وسیله عبدالحسین فرزاد و دیگری اصغر علی کرمی. در اینجا، ترجمه خود از یکی از شعرهای بسیار زیبای او را می آورم. این شعر زیبا در مجموعه شعر «اعلنت علیک الحب» از غاده السمان به چاپ رسیده است.


✅ «اعلنت علیک الحب»

کانت القسوه خطییتک ..
و کان الکبریا خطییتی ..
و حین التحمت الخطییتان
کان الفراق مولودهما الجهنمی

طالما قررت : حین نفترق،
ساطلق الرصاص علی صوتک..
و اربط جسد ذکراک
الی عمود رخامی
و اضرم فیه النار
کما کانوا یحرقون السحره و شرورهم....
و الیوم، و قد افترقنا
افکر فیک بحنان
و حزن ملی بالصفا ،
کهمس الصحرا للسراب

فراق او لا فراق
انی اعلنت علیک الحب
انی اعلنت علیک السلام
انی اعلنت علیک الشوق
انی اعلنت علیک الغفران
و لست بنادمه
لاننی انفقت علیک جسدی و روحی.
۱۹۷۵م

(کتاب «اعلنت علیک الحب»؛ غاده السمان؛ منشورات غاده السمان، الطبعه الثالثه عشره، ۲۰۰۸،  «الطبعه الاولی: ۱۹۷۶»، ص ۹۲).

ترجمه من:

✅ «دوستت دارم به آواز بلند»

گناهت سنگدلی بود 

و گناه من، بزرگ خویشتی

و چون آن دو نهال سرکش گناه در هم پیچیدند

جدایی، نوباوه دوزخ وش آنها بود.

بسا هنگام ها با خود عزم کردم چون از هم جدا گشتیم،

صدایت را به نیش صد گلوله خاموش سازم،

و نعش یادهایت را بیاویزم به مرمرگون ستون خویش

و آتش ها برافرزوم در آن 

آن سان که ساحرها و‌جادوهایشان را طعمه آتش می کردند،

و اینک ما ز همدیگر جدا گشتیم

چه بی تابانه دلتنگ توام اکنون

(و در فکرم خیال خامشت همچون پری های هزار افسان در پرواز)

و تاک پیچان درون من سرشار از شراب پاک اندوهی گوارا است

چونان نجوای صحرا با سراب خویش.

اگر امید پیوندی، و یا نومیدی دوری است

من اینک آشکارا دوستت دارم 

من اینک با تو در صلحم

من اینک از شراب شوق تو لبریز لبریزم

من اینک با دو صد فریاد، صلای عفو در دادم

پشیمان نیستم،

زیرا تمام جسم و جانم را نثار عشق تو کردم.


✅ نکته: این سروده زیبا ۱۲ بند دارد که یکی از بندهای زیبای آن، بند سوم شعر است که با این عبارت آغاز می شود: 

فراق او لا فراق
انی اعلنت علیک الحب
انی اعلنت علیک السلام
انی اعلنت علیک الشوق
انی اعلنت علیک الغفران.

 دکتر عبدالحسین فرزاد این بند را این گونه ترجمه کرده اند:

جدایی یا وصل
من علیه تو اعلان عشق می دهم
علیه تو اعلان صلح می دهم
علیه تو اعلان اشتیاق می دهم
علیه تو اعلان عفو می دهم
(ترجمه دکتر عبدالحسین فرزاد از کتاب «اعلنت علیک الحب»)

ایشان واژگان را به درستی معنا کرده اند، اما هنگامی که ترجمه را جدا از متن می خوانیم، از جمله ها و بند، معنای روشنی دریافت نمی شود. درست است که ترجمه باید به متن وفادار باشد، اما ترجمه باید بدون متن اصلی هم مفهوم خود را برساند و نیازی به مراجعه به متن اصلی نباشد. هر چند ترجمه شعر بسیار دشوار است و در بهترین ترجمه ها هم نمی توان ظرایف شعری یا حتی وزنی در زبان دیگر را منتقل کرد، اما احساس و عاطفه شعری و اندیشه را تا حدودی می توان.

مضمون کلی شعر غاده السمان، جدایی میان عاشق و معشوق است، اما عاشق/معشوق با اینکه از این جدایی غمگین و حتی خشمگین است، عشق محبوب خود را آن چنان عمیق و ژرف می داند که حتی نمی تواند به رغم همه تلاشهایش یاد او را از ناخودآگاه و خیال و رویای خود بسترد. عشق از اختیار بیرون است و چون در وجودی درآمد، چون خون در رگهای عاشق جاری است و هنگامی هم که عاشق در خواب است، عشق در رویاهای وی بیدار است.

آدرس کانال من در ایتا:
@joreeha1