عشقی: سیمای نجیب یک آنارشیست

عشقی: سیمای نجیب یک آنارشیست

عشقی: سیمای نجیب یک آنارشیست

3.3
7 نفر |
2 یادداشت

با انتخاب ستاره‌ها به این کتاب امتیاز دهید.

در حال خواندن

0

خوانده‌ام

5

خواهم خواند

5

ناشر
ماهی
شابک
9789642092390
تعداد صفحات
288
تاریخ انتشار
1397/12/7

نسخه‌های دیگر

توضیحات

        
عشقی دو ساله بود که ناصرالدین شاه قاجار ترور شد و 29ساله بود که رضاخان سردار سپه به ریاست هیئت الوزرا رسید. در 21سالگی نامه ی عشقی را در همدان منتشر کرد. در 26سالگی اپرای ایران را در اصفهان به روی صحنه برد. در 27سالگی نخستین شماره ی روزنامه قرن بیستم را منتشر کرد و در سی سالگی کشته شد.ابتدای سال 1303ترجیع بند «جمهوری نامه» علیه سردار سپه، که اساساً و عمدتاً کار ملک الشعرای بهار بود، به اسم او دررفت. چند ماه بعد، روزنامه ی تعطیل مانده اش، قرن بیستم، را واگذار کرد و در آن چند مضحک قلمی چاپ کردند، از جمله یکی که نماد بریتانیا را نشان می داد سوار بر خری که فوراً کنایه از سردار سپه تعبیر شد. شش روز بعد از انتظار این شماره عشقی کشته شد. به عرصه رسیدن میرازده ی عشقی همزمان با پایان دوره ی انتظار برای به بار نشستن فکر مشروطیت بود و نغمه های نارضایی بالا می گرفت: پس کجاست معجزات حکومت مشروطه؟ اما در عمل تمام آنچه از مجلس قانونگذاری بیرون م آمدر نطق های ملال آور و بی پایان بود و استیضاح پشت استیضاح برای انداختن کابینه و باز رئیس الوزراشدن آن یکی که چند ماه پیش تر برکنارش کرده بودند.نویسنده تلاش کرده است روایتی منسجم از زندگی و مرگ عشقی ارائه دهد. کتاب در 6فصل و 1پیشگفتار و 2 ضمیمه تنظیم شده است: پیشگفتار: نقد سیر اندیشه به عنوان ماجرای زندگی، فصل 1-در صحنه ی پیکار اجتماعی، فصل 2-جهان بینی و اندیشه ی سیاسی، فصل 3-پاره ای عقاید و احساس ها، فصل 4-ارزش ادبی، فصل 5-مانیفست و بیانیه در قالب داستان منظوم، فصل 6- تجربه ی روزنامه نگاری.محمد قائد شرفی، نویسنده و مترجم و روزنامه نگار، متولد 1329در شیراز است. او از 1348تا 1352در رشته ی روانشناسی در دانشگاه شیراز تحصیل کرده است.قائد در دهه ی 1350در مجلات مقاله می نوشت و دبیر صفحه ی فرهنگی و عضو شورای سردبیری روزنامه ی آیندگان نیز بود. همچنین در نشریه ی کتاب جمعه، به سردبیری احمد شاملو، همکاری می کرد. او در سال های دهه های 1360و 1370در نشریه های مستقلی مانند جامعه سالم، آدینه، مجله فیلم و صنعت حمل و نقل قلم زد و در 13700ماهنامه آموزشی- فرهنگی لوح را تأسیس کرد که 15شماره از آن به سردبیری خودش منتشر شد.قائد مقاله نویسی چیره دست است و تا به حال دو مجموعه از مقاله هاش با عنوان های دفترچه ی خاطرات و فراموشی و مقالات دیگر و ظلم، جهل و برزخیان زمین: نجوا و فریاد در برخورد فرهنگ ها منتشر شده است. علاوه بر این دو کتاب اثر دیگر او،با نام  عشقی: سیمای نجیب یک آنارشیست، به شرح زندگی و اندیشه ی میرزاده ی عشقی، شاعر عصر مشروطه، اختصاص دارد.علاوه بر آثار تألیفی کتاب هایی هم با ترجمه ی قائد در دست است: توپ های ماه اوت (باربارا تاکمن)، قدرت های جهان مطبوعات (مارتین واکر)، نخستین مسلمانان اروپا (برنارد لوئیس)، مبارزه علیه وضع موجود: جنبش دانشجویی آلمان 85-1955(سابینه فون دیرکه) و...
      

یادداشت‌ها

          
به نام او

اول
🔹️همانطور که پیشتر وعده داده بودم در این پست به معرفی کتاب «عشقی سیمای نجیب یک آنارشیست» نوشته محمد قائد می‌پردازم. کتابی که مجموعه جستارهای قائد پیرامونِ شعر و شخصیتِ میرزادهعشقی است.

یک
🔸️این کتاب پیش از این توسط انتشارات طرح‌نو منتشر شده بود و در حال حاضر انتشارات ماهی آن را به چاپ می‌رساند.
قائد این کتاب را در سال هفتاد و شش منتشر کردو در شش فصل و مقدمه و موخره‌ای نسبتا مفصل به مسائل پیرامونی زندگی و شعرِ میرزاده عشقی شاعر بلندآوازه معاصر پرداخت، و به این بهانه بسیاری از مسائل سیاسی اجتماعیِ ایران در سالهای پس از انقلاب مشروطه تا سالهای به قدرت رسیدن رضاخان را مورد بررسی قرار داده است.

دو
🔸️قائد یکی از بهترین جستارنویسانِ ادبیات ماست او با نثری جذاب و مختص به خود کتابهای متعددی را نوشته که در میان اهالی ادبیات طرفداران خود را پیدا کرده است، نثرِ جذاب او در این کتاب نیز بیش از هرچیز جلوه‌گری می‌کند او سعی دارد ناظری بی‌طرف باشد و منصفانه آرا و نظرات عشقی را مورد بررسی قرار داده و با بیانی شیوا آن را به مخاطب منتقل کند. او برای آنکه واقعا منصفانه نظر بدهد سعی در مستندنگاری دارد و در طول فصلهایش مدام مخاطبانش را به اسناد تاریخی ارجاع می‌دهد. و از این رو مطالب مفید و دست اولی در این کتاب به چشم می‌خورد. خصوصاً اطلاعاتی که او درباره قتل عشقی ارائه می‌دهد و تحلیلی که در این زمینه دارد بسیار خواندنی‌ست.

سه
🔸️و اما این کتاب یک مشکل نیز دارد و آن هم این است که قائد در بسیاری از جاها بیشتر از حد به توضیح و تفصیل می‌پردازد و در این‌جاهاست که این نثر جذاب ملال‌آور می‌شود اگر او با ایجاز بیشتری به بیان مطالب می‌پرداخت و از بیانِ برخی مطالبِ غیرضرور صرفنظر می‌کرد با کتاب خواندنی‌تری روبرو بودیم.
ضمن اینکه قائد منتقد ادبی نیست و نظراتش در این باره چندان صائب و دقیق نیست، ای‌کاش کمتر به تحلیلِ شعر عشقی و همروزگارانش می‌پرداخت.

چهار
🔸️باز هم می‌گویم یکی از مهمترین ویژگیهای این کتاب نگاه منصفانه و به دور از غرض‌ورزیهای رایجی‌ست که نویسنده به موضوع دارد او نه چندان شیفته عشقی‌ست که از او قدیسی بسازد که در زیر چنگال استبداد از پا درآمد و نه بی‌انصاف است که بر آرای بعضا غیر دقیق و هیجان‌زده او (که منطقا از طبعی انقلابی و جوان برمی‌آید) بتازد و قتل او را به حساب تندرویهای خودش بگذارد.
قائد منصفانه افکار و آرای عشقی را در بستر تاریخی آن روزگار بررسی می‌کند و این خود چیز کمی نیست.

آخر
🔹️و در آخر بخش پایانیِ کتابِ "عشقی سیمای نجیب یک آنارشیست":
《 عشقی که از جامعه عصر خویش یک سر و گردن بلندتر و بالاتر بود، ناشاد زیست و ناشاد (و از نظر حرفه‌ای ناموفق) مُرد، اما به تقویت یک طرز فکر کمک کرد. تهور در راه تجربه و صداقت و شجاعت در به زبان آوردن و ایستادن بر سر آرمان خویش. جوهر آرمانش کمتر روشن است. چون به نوعی آنارشیست بود و به واقع نمی‌توانست آرمانی روشن و قابل تعریف داشته باشد. عشقی خود را بخش مهم از تاریخ می‌پنداشت و بسیار جدی می‌گرفت و نظراتی گاه پر تضاد را سرسختانه دنبال می‌کرد. در دنیایی که بددلی نسبت به گفتار دیگران و بی اعتقادی به کردار خویش بسیار رایج است، صداقت عشقی می تواند اطمینان بخش باشد. افکار او سراسر آموزنده نبود اما شخصیتش الهام دهنده بود.》
        

0