کتاب نهضت امام حسین (ع) و قیام کربلا، پژوهشی تحلیلی در تاریخ نهضت کربلا به قلم دکتر غلامحسین زرگری نژاد، استاد بازنشسته گروه تاریخ دانشگاه تهران است. وی در این پژوهش در تلاش است تا با بررسی تحلیلی واقعه کربلا و بهره مندی از کهن ترین منابع و دست اول ترین انها، به ارائه یک اثر تحلیلی و تبیینی با دید نقد تاریخی در جهت اثبات نظریه خود در این کتاب بپردازد. وی در آغاز به نقد و بررسی منابع تحقیق پرداخته و سپس ریشه های تاریخی قیام کربلا و اهداف و بنیادهای نظری و اعتقادی امام حسین (ع) را مورد بحث قرار داده و در اخر، به ارائه نام و نشان کسانی که به عنوان شهید کربلا در منابع مختلف معرفی شده اند، پرداخته است.
من این کتاب را در سال ۱۳۸۳ خریداری کردم و تا به امروز موفق به خواندن آن نشدم‌. دو دلیل مرا در فراغت به دست آمده، مشتاق به خوانش این کتاب  کرد. اول، علاقه ای که به این استاد فرهیخته داشته و دارم و خواندن این کتاب مرا به گذشته ی دور می‌برد که در کلاس درس ایشان شاگردی می کردم و دوم، بررسی دقیق تر واقعه کربلا با توجه به دیدگاه تحلیلی نویسنده و اشراف وی بر وقایع تاریخ اسلام. 
از جمله مهمترین نقاط قوت کتاب حاضر، آگاهی کامل نویسنده بر موضوع و بهره گیری از نظریه مشخص و تحلیل و تبیین موضوع بر پایه آن، استفاده از منابع دست اول تاریخی و دوری از لفاظی های بی مورد و تطویل کلام است. از این رو، کتاب مذکور، در نوع خود جزء منابع خوب در بررسی واقعه کربلا و شناخت ابعاد و زوایای این موضوع با توجه به نکات ذکر شده است.
در اخر اینکه اگرچه نویسنده با نگاه مورخانه و بدون پیش داوری و از نظرگاه تحلیل تاریخی به موضوع واقعه کربلا نگریسته و تا حد امکان تلاش نموده که احساسات خویش را در توجه به رخداد فوق دخیل نکند، اما استفاده از برخی جملات، نشان از ارادت اوست؛ چنانکه خود نیز در جلسه نقد کتاب خویش در برابر پرسش مطرح شده در این خصوص با لبخند اشاره کرد که پدرم نام من را غلام حسین گذاشته است!