فضای جغرافیایی کشورها، اجتماع انسانی آن‌ها و نهادهای دولتی ایشان یا به زبانی دیگر شکل‌بندی‌های جغرافیایی، شکل بندی‌های قومی و شکل بندیهای سیاسی آن‌ها، سه گونه بافت فضایی متداخل در یکدیگر را می‌سازند که نه تاروپود آن‌ها و نه تاریخ آن‌ها، احتمالاً جز در قالب‌های اسطوره‌ای، انطباق کاملی بر یکدیگر ندارند‌ اما امروز است که باید از غنای جامعۀ انسانی، همچون از سراسر گسترهٔ کرۀ خاکی برای زندگی بهره برد و در حفظ آن کوشش نمود.

فاصله سال‌های ۱۹۴۵ تا ۱۹۸۹ بسیاری از سرزمین‌های استعماری پیشین، گاه حتی به ساختگی‌ترین شکل ممکن، با سفارش یا بدون سفارشِ قدرت استعماری سابق خود، در سازمان ملل متحد پذیرفته شده‌اند و بلافاصله حق استقلال و اعمال حاکمیت برای آن‌ها به رسمیت شناخته شده است.

جهانی شدن فرایندی دراز مدت بوده است و آغاز آن را باید نه از چند دهه گذشته، بلکه لااقل از دو قرن پیش و همزمان با شروع گسترش استعماری اروپا دانست. با این همه، هر نوع مقاومت و مبارزه با جهانی شدن را نمی‌توان لزوماً دارای بار مثبت دانست. الگوهای ملی (رسمی) که امروزه غالباً در خلال سیاستگذاری‌های دولت‌های ملی اعمال می‌شوند، هر چند ممکن است دفاع از هویت ملی را بهانه‌ای برای مبارزه با جهانی شدن قرار دهند، اما گاه خود الگوهایی را تحمیل می‌کنند که هیچگونه خوانایی با نیازهای جامعه ندارند و در آن‌ها بیشتر دغدغهٔ بقای سیاسی به چشم می‌خورد تا دل‌نگرانی برای رفاه اجتماعی جامعه. الگوهای ملی امروز در بسیاری موارد بیشترین فشار را بر الگوهای قومی یا منطقه‌ای وارد می‌آورند. بهانهٔ این امر طبعاً استقرار دولت ملی و اقتدار آن است اما باید توجه داشت که تجربه تاریخی نشان می‌دهد که تضعیف و از میان رفتن اقوام، لزوماً به انسجام و اقتدار ملی منجر نمی‌شود.

در حوادث یوگسلاوی، گروه متجاوز و گروه مورد تجاوز، جنایتکاران و قربانیان، کسانی که دست به خشونت زده بودند و کسانی که از خشونت پرهیز کرده بودند، گروهی که آگاهانه و سازمان یافته وارد عمل شده بودند و آنان که بی‌دفاع و سردرگم بودند، همگی در برابر افکار عمومی با یکدیگر آمیخته شدند. در واقع این مجموعه ناهمگن همچون توده‌ای مبهم و موجوداتی نمایانده می‌شدند با غرایزی درک‌ناپذیر، موجوداتی تنها درخور دریافت کمک‌های «انسانی» و بسته‌های مواد غذایی. این در حالی بود که رابطهٔ رسمی و غیررسمی برخی حکومت‌ها با رؤسای بعضی از گروه‌های درگیر ،گروه‌هایی که چه از لحاظ تاریخی، و چه در هنگام درگیری، نقش غالب را داشتند حفظ می‌شد.