یادداشت‌های محمدحسین برخوری مهنی (5)

          داستان زندگی یک «انسان»، که مانند هر بنی‌بشری پر از آرزو، ناکامی، فقدان و تمنا بوده که به حیات او شکل داده‌اند. اما در این میان، داستان استعدادهای بالفعل نشده، حسرت‌بارترین روایت از زندگی هر انسانی است. شوق‌های رها شده‌ای که هریک به تنهایی می‌توانستند، به زندگی کیفیت متمایزی ببخشند.

اصالت حیات انسان همین شوق‌هاست، همین ظرفیت‌های زیستن. و اگر روزگار به سرکوب آن‌ها اصرار ورزد، و آدمی برای زنده نگه داشتن‌شان تقلایی نکند، یکهو به خودش می‌آید و می‌بیند دارد برای «هیچ» تقلا می‌کند. برای یک ظرف تهی که جامعه‌ای درمانده‌ به دستش داده، و او را سرگردان رها کرده است.

پ.ن: کتاب ترجمه‌ی خوشخوانی ندارد.
        

          به نظرم کوندرا در این کتاب سراغ مقدسات زمانه‌‌اش می‌رود. و محترمانه و باحوصله آن‌ها را از عرش عزت و احترام خود پایین می‌کشد. چرا که، «انسان» را از هر اعتباری که نقش‌ها و ساختارها به او می‌دهند، فراتر می‌داند. 

در پس هر «مادر»، «عاشق»، «شاعر» و «انقلابی» یک انسان نشسته، و هیچ‌کدام از این برچسب‌ها او را از محکومیت به زیستن در یک تن خاکی تبرئه نمی‌کنند.

این کتاب سومین کتابی‌ست که با عطیه خواندم. اما مانند قبلی‌ها نبود، و باعث گفت‌و‌گوهای عمیق‌تری میان‌مان شد.
        

          «گم شدن»، موقعیتی است که برای بنی‌بشر، از طرفی همراه با ترس و ابهام بوده است، و از طرف دیگر شانسی برای اضافه شدن بُعدی به ابعادِ حیات او می‌دهد؛ کیفیتی که بعید نیست باقی زندگی فرد را مدیون خود کند. میل به گم شدن، تجمیع حس ملال است و عطش زیستن.

این چند خط خلاصه حسی است که پس از کتاب داشتم. فکر می‌کنم کتاب، جستارهایی است در مدح «گم شدن»، به مثابه امری لازم برای زیستن معنادار؛ امری لازم برای گشودن افق‌های جدیدی از نظر به دنیا.

نویسنده روزنامه‌نگار است، ساده حرف می‌زند، اما به گمانم حرف مهمی می‌زند.
        

          آذردخت پورمفیدی تو این کتاب به سی‌و‌سه تا از وجوه بلوغ انسان می‌پردازه، که طبیعتا بخش‌های مختلف هم‌پوشانی موضوعی دارند، اما این هم‌پوشانی نتنها منجر به تکرار مطالب نشده که باعث شده بخش‌های مختلف مثل اجزای یک پازل کنار هم بشینن، و به نظرم در مجموع می‌تونن تصویر خوبی از نگاه نویسنده نسبت به بلوغ روانی انسان عرضه کنن.

متن کتاب خیلی روان و عمومیه، و گمونم تلاش شده که از واژه‌های تخصصی کم‌تر استفاده بشه.

من این کتاب رو چهار سال پیش خوندم، و عید امسال فرصتی شد تا دوباره به‌ش برگردم. برای من یکی از کتاب‌هاییه که دوست‌ دارم همیشه دم دستم باشه، و هر چندوقت یک بار خودم رو تو آینه‌ش ببینم و نقد کنم.
        

          به نظرم این خیلی جذاب است که کتاب موقعیت‌های طنزی ایجاد می‌کند که پس از دو قرن برای خواننده‌ای فارسی زبان هم جذاب است. علاوه بر این کلمات و عبارات و حتی فرم روایت داستان فرم نمکین و دلپذیری دارد.

فضاسازی جامعه‌ی روستایی روسیه‌ی قرن نوزدهم برای من خیلی جذاب بود، و فکر می‌کنم خواننده را به خوبی در فضا قرار می‌دهد. تا آن‌جا که می‌توان سطحی از انس با شخصیت‌ها و محیط را تجربه کرد.

با این حال داستانی نیست که خواندن دوباره‌اش حظ چندان بیش‌تری نصیب خواننده کند.هرچند به یک بار خواندنش می‌ارزد.