یادداشت ناصر حافظی مطلق

        راهنمای کهکشان برای اتواستاپ‌زن‌ها
(The Hitchhiker's Guide to the Galaxy)

(1)
"راهنمای کهکشان برای اتواستاپ‌زن‌ها: The Hitchhiker's Guide to the Galaxy" اولین جلد از یک مجموعه شش‌جلدی است که پنج جلد اول آن توسط نویسنده انگلیسی؛ "داگلاس آدامز: Douglas Adams"؛ در بازه سال‌های 1979 تا 1992 میلادی نگاشته شده و پس از مرگ "آدامز" در سال 2001، "این کالفر: Eoin Colfer" ایرلندی از روی دست‌نوشته‌ها و مطالب منتشرنشده‌ی "آدامز" جلد ششم را تدوین کرد و در سال 2009 به چاپ رساند. 
علاوه بر ساخت مجموعه‌های متعدد تلویزیونی و رادیویی، در سال 2005 میلادی یک فیلم سینمایی نیز با اقتباس از جلد اول این مجموعه توسط کارگردان انگلیسی؛ "گارث جنینگز: Garth Jennings"؛ ساخته شد.
تاکنون پنج جلد از این مجموعه به زبان فارسی ترجمه‌شده است. جلد اول نخست در سال 1386 توسط "فرزاد فربد" و با عنوان "راهنمای مسافران مجانی کهکشان" ترجمه شد و در نشر "کتاب پنجره" به چاپ رسید. این کتاب در سال 1394 مجدداً توسط "آرش سرکوهی" و با عنوان "راهنمای کهکشان برای اتو استاپ‌زن‌ها" ترجمه شد و در نشر چشمه به چاپ رسید. جلد دوم تا پنجم مجموعه نیز توسط "آرش سرکوهی" به فارسی برگردانده و در نشر چشمه منتشر شده است. 

(2)
واژه "Hitchhiker" در فارسی معادل ندارد. مفهوم آن عبارت است از کسی که در کنار جاده می‌ایستد و با دست به اتومبیل‌ها علامت می‌دهد تا به شکل رایگان او را سوار کرده و تمام یا قسمتی از مسیر را مجانی و با اتومبیل طی کند. معمولاً Hitchhikerها عبارت‌اند از دانشجویان یا جهانگردانی که قصد دارند سفر کم‌هزینه‌ای داشته باشند. 
در ترجمه "فرزاد فربد" عبارت "مسافر مجانی" به‌جای این واژه استفاده‌شده و در ترجمه "آرش سرکوهی" واژه "اتواستاپ‌زن: Autostopper" که ظاهراً ریشه فرانسوی دارد با همان معنا و مفهوم. 
با توجه به این‌که در اروپا و آمریکا "اتواستاپ‌زن‌ها" فراوان هستند، در کنار تمام کتاب‌های جدی سیر و سیاحت، کتاب‌هایی برای آن‌ها هم تدوین‌شده که شامل اطلاعاتی از قبیل آدرس هتل‌ها و رستوران‌های ارزان و روش‌های کاهش هزینه سفر است. "داگلاس آدامز" عنوان جلد اول مجموعه خود را بر همین اساس به‌عنوان راهنمای سفر برای اتواستاپ‌زن‌هایی که می‌خواهند با هزینه خیلی کم در سراسر کهکشان سفر کنند، برگزیده است. 

(3)
هجو هنرمندانه "آدامز" در مجموعه داستان‌های "راهنمای کهکشان برای اتواستاپ‌زن‌ها" به‌اندازه‌ای بر فرهنگ آمریکایی و اروپایی تأثیرگذار بوده است که صرفاً کافی است در وب‌سایت Google عبارت زیر را به‌صورت انگلیسی جستجو کنید:  پاسخِ زندگی، جهان و همه‌چیز

the answer to life the universe and everything

و خواهید دید که ماشین‌حساب گوگل ظاهر می‌شود و پاسخ می‌دهد 42.
42 عددی است که در داستان "آدامز" یک ابررایانه به‌عنوان "پاسخِ زندگی، جهان و همه‌چیز" تحویل می‌دهد و بعد برای این‌که پرسش کاملی را که به این جواب منتهی شده بیابد یک ابررایانه دیگر خلق می‌کند به نام سیاره زمین و متأسفانه این ابررایانه پس از چند میلیارد سال و درست چند دقیقه پیش از آن‌که به پاسخ نهایی برسد توسط یک ناوگان از سفینه‌های سیاره "وگان: Vogon" که سیاره زمین در سر راه تأسیس بزرگراه کهکشانی‌شان قرارگرفته نابود می‌شود. البته نابودی زمین بی‌اهمیت‌ترین اتفاق کل داستان است. 

 (4)
داستان "راهنمای کهکشان برای اتواستاپ‌زن‌ها" با ماجرای شخصی به نام "آرتور دنت: Arthur Dent" شروع می‌شود که شهرداری قصد دارد خانه‌ی او را که بر سر راه تأسیس یک بزرگراه قرارگرفته، خراب کند. غافل از این‌که چند دقیقه بعد، سیاره زمین هم که خودش بر سر راه تأسیس یک بزرگراه کهکشانی قرارگرفته به همین بلا دچار می‌شود. اما درست در دقایق آخر "آرتور" به همراه رفیق چندین و چندساله‌اش؛ "فورد پریفکت: Ford Prefect"؛ که در آن لحظه فاش شده اصالتاً اهل سیاره زمین نیست، خودشان را با روش "دور فرستی: Teleportation" به داخل سفینه "وگان‌ها" پرتاب می‌کنند و از این لحظه به بعد سفر آن‌ها در کهکشان به روش "اتواستاپ‌زنی" آغاز می‌شود.