یادداشت محمد مهدی

        باسمه
🔰 ژئوپولتیک شاخه‌ای از علوم سیاسی هست که اهمیت جغرافیا در سیاست رو مد نظر قرار داده. جذابیت ژئوپولتیک در روزگار تغییرات قدرت جهانی باعث شد با نوشته‌های آقای «تیم مارشال» آشنا بشم که نشر «همان» کتاب‌هاشون رو به شکلی مناسب انتشار داده بود. با این حال، اصرار نشر بر این بوده که گرایش تحلیل بر پایه صرف جغرافیایی رو به خاطر شکلی از جبرگرایی که پیدا می‌کنه، تا حدی تعدیل کنن. پس عناوینی رو به چاپ رسوندن که بر نقش افراد هم تأکید داشته باشن. خود این اقدام که نشر همان حواسش هست داره چیکار می‌کنه به شدت قابل تقدیره 👌👌

🔰 طرح بحث این کتاب کم حجم چیه؟ ژئوپولتیک، شکلی از جبرگرایی داره؛ پس باید با مطالعه روابط انسانی عجینش کرد تا فهم صحیحی حاصل بشه. بهترین راه فهم احوال انسانی، مطالعه ادبیات هست و بهترین نوع ادبیات برای این کار، تراژدی. از بین تراژدی‌ها هم نگاهش به تراژدی یونانیه... حالا حرف حسابش چیه؟ ما برای اینکه دچار تراژدی نشیم، باید تراژیک فکر کنیم. چرا؟ ناپایداری خوشی + انتخاب‌های محدود + تلاش برای تحقیق نظم خوب = اوج معنای انسانی.

🔰 اما چرا با وجود همراهی با بعضی حرف‌ها و نکات، با این کتاب همدل نیستم؟ هدف نویسنده از تبیین تفکر تراژیک، اجتناب از جبرگرایی منتسب به ژئوپولتیک هست؛ اما ناخواسته به دام شکل دیگه‌ای از جبرگرایی افتاده که در اسطوره‌شناسی یونان باستان هست: ه‍یچ راه فراری از عاقبت طراحی‌شده توسط خدایان نیست. اونم اسطوره‌های یونانی... اسطوره‌هایی که ظلم و کارهای بی‌حکمتشون، مقدمه‌ای تلخ برای نفرت از آسمان و تبعاتش در آینده تمدن غربی بود... این کتاب علی‌رغم اسم و ادعاش، توجیه نامه‌ای هست برای جنگ‌های غربی‌ها در هر جای دنیا! خیلی عجیبه که از همچین تلاشی، همچین خروجی حاصل بشه که فقط نتیجه نگرفتن جنگ‌ها رو تقبیح کنه و نه نفس عمده اقدامات رو... بماند که نگاهش به صورت کامل غرب محور و آمریکا مدار هست و هر مثال بد و داغونش در مناطق دیگه اتفاق می‌افته...

🔰 علی‌رغم چاپ خوب از لحاظ فیزیکی، ترجمه کتاب خوب نیست. حجم مطالب تکراری کتاب و عدم پیوستگی معنایی فصل‌ها توی ذوق می‌زنن. بحث اصلی کتاب حول تراژدی‌های معروف می‌گرده؛ پس اگه آشنایی قبلی نداشته باشین، آن‌چنان که باید، امکان درک مباحث حاصل نمی‌شه... بماند که کلی هم داستان لو می‌ره 😂

✅ در نهایت، نظر شخصی خودم اینه که تفکر مطلوب نویسنده و اون چیزی که دوای درد این روزهای جهان می‌دونه - اما پیداش نکرده - در اخلاق الهی پیدا میشه... هم قضیه تکلیف و تقدیر حل میشه و هم رویکرد مثبت در زمین... چیزی که نویسنده سعی کرده قبول نکنه و چند بار اشاره می‌کنه این اعتقادی «شبیه دین» هست... خلاصه در مجموع هم توصیه نمی‌کنم که این کتاب رو بخونین...