یادداشت محمد

        البته کتاب نیست و مقاله‌ای است از کارل مارکس که دوستان ترجمه کرده‌اند و یک سری مخلفات هم به آن اضافه کرده‌اند.

مارکس می‌گوید این یهودی‌ها و مسیحیان آلمان که حکومت را بر عهده دارند برای پایان مناقشه باید از دین دست بکشند. یهودی‌ها انتظار اشتباهی دارند که فکر می‌کنند مسیحی‌ها فقط باید دست از دینشان بکشند و چوب در آستین یهودی‌ها نکنند. یهودی‌ها هم باید دین خودشان را کنار بگذارند و فکر نکنند قوم برتر هستند و مابقی حیوانات‌اند و خودشان را جدا کنند. اگر دو طرف در تمام مناسبات به شکل «حقیقی» این کار را انجام بدهند و بر مبنای انسانیت کار را جلو ببرند مشکل حل می‌شود.

باوئر یا مخاطب مارکس معتقد است باید جدایی دین و سیاست در دولت رخ بدهد و آن را هم‌ارز حذف دین از زندگی شخصی مردم می‌گیرد ولی مارکس می‌گوید رهایی سیاسی با رهایی انسانی فرق دارد.

یک سری نکات هم در رابطه با حقوق بشر و دولت و حکومت دینی و لیبرالیسم هم قابل دریافت است.
‌
تا حالا فکر نکرده بودم که باید مسئله جهود را حل کرد. فوقش این بود که صورت مسئله را پاک می‌کردیم. اگر حل مسئله هدف باشد من چیزی به ذهنم نمی‌رسد!
‌