یادداشت محمد میرشاهی

        کتاب «زندگی من» (My Brief History) نوشته استیون هاوکینگ، اتوبیوگرافی کوتاه اما پرمحتوایی است که به زندگی شخصی و علمی این دانشمند برجسته میپردازد. این اثر نه تنها روایتی صمیمی از فراز و نشیبهای زندگی هاوکینگ است، بلکه پنجرهای به ذهن یکی از تأثیرگذارترین فیزیکدانان قرن بیست و یکم باز میکند. در ادامه، تحلیل این کتاب از جنبههای مختلف ارائه میشود:

**۱. ساختار و محتوای کتاب**  
هاوکینگ در این کتاب زندگی خود را از کودکی در لندن پس از جنگ جهانی دوم تا دستاوردهای علمی بزرگش در حوزه کیهانشناسی و سیاهچالهها روایت میکند. فصلهای کتاب شامل موضوعاتی مانند تحصیل در آکسفورد و کمبریج، تشخیص بیماری ALS در ۲۱ سالگی، ازدواج، و پژوهشهای پیشگامانه در فیزیک نظری است.  
- **ترکیب خاطرات شخصی و علمی**: هاوکینگ به شکلی ماهرانه خاطراتی مانند استفاده از ویلچر دستی و ماشین سهچرخه برقی را با توضیح مفاهیمی مانند امواج گرانشی و تکینگیهای فضا-زمان ترکیب میکند.  
- **جزئیات کمترشنیدهشده**: او به جنبههایی از زندگیاش اشاره میکند که در رسانهها کمتر برجسته شدهاند، مانند شوخطبعیهایش در شرطبندیهای علمی با همکاران و چالشهای پدر بودن در کنار مبارزه با بیماری.

 **۲. سبک نگارش و لحن**  
- **ساده و صمیمی**: هاوکینگ با زبانی روان و دور از پیچیدگیهای علمی، مخاطب را به دنیای درونی خود دعوت میکند. این سبک مشابه آثار دیگرش مانند «تاریخچه زمان» است و باعث میشود کتاب برای عموم قابلدرک باشد.  
- **صداقت و شفافیت**: او بدون رمانتیک کردن شرایط، از ناامیدیها و لحظات دشوار زندگیاش، مانند افسردگی همسرش جین پس از پیشرفتهای علمی او، سخن میگوید.  
- **طنز ظریف**: در بخشهایی از کتاب، هاوکینگ با شوخطبعی خاص خود، مانند «مسافرکشی غیرقانونی با ویلچر برقی»، لحظات سبکی میآفریند.

 **۳. تأثیر بیماری ALS بر زندگی و کار**  
هاوکینگ بیماری خود را نه یک محدودیت، بلکه عاملی برای تمرکز بر علم توصیف میکند. او مینویسد:  
> «وقتی با امکان مرگ زودرس مواجه شدم، فهمیدم زندگی ارزش زیستن دارد و چیزهای زیادی هست که میخواهم انجام دهم».  
- **انطباق با شرایط**: استفاده از ویلچر الکتریکی در آمریکا و کمک دانشجویان برای انجام کارهای روزمره، نشاندهنده تلاش او برای حفظ استقلال است.  
- **تغییر نگرش**: بیماری باعث شد او از «دانشجویی کمکار» به فردی تبدیل شود که با اشتیاق به حل معماهای کیهان میپردازد.

### **۴. بازتابهای فلسفی و علمی**  
- **پرسشهای بنیادین**: هاوکینگ در این کتاب به موضوعاتی مانند نقش خدا در آفرینش جهان اشاره میکند و استدلال میکند که قوانین فیزیک مانند گرانش میتوانند بدون نیاز به یک خالق، جهان را توضیح دهند.  
- **انتقادها**: دیدگاههای او درباره بیکرانگی زمان و خودآفرینی جهان توسط برخی فلاسفه و دانشمندان به چالش کشیده شده است.  

### **۵. نقدها و واکنشها**  
- **استقبال عمومی**: کتاب به دلیل ترکیب زندگینامه و علم، مورد تحسین قرار گرفت. نشریاتی مانند گاردین آن را «روشنگرانه» توصیف کردند.  
- **انتقادات**: برخی خوانندگان معتقدند بخشهای علمی کتاب برای غیرمتخصصان سنگین است، در حالی که دیگران از کمبود جزئیات عاطفی در روابط شخصی هاوکینگ انتقاد کردهاند.  
- **تأثیر فرهنگی**: زندگی هاوکینگ الهامبخش فیلم «نظریه همهچیز» (2014) شد که بر اساس خاطرات همسرش جین ساخته شد.

---

### **جمعبندی**  
«زندگی من» بیش از آنکه یک اتوبیوگرافی معمولی باشد، روایتی است از تقابل انسان با محدودیتهای فیزیکی و جستوجوی بیپایان برای درک جهان. هاوکینگ در این کتاب نشان میدهد که چگونه کنجکاوی علمی و اراده قوی میتوانند بر هر چالشی غلبه کنند. این اثر نه تنها برای علاقهمندان به علم، بلکه برای هر کسی که در جستجوی الهامگیری از مبارزههای انسانی است، خواندنی است.