یادداشت مهدی طلوع

        چالش معنابخشی به مرگ؛ از دیدگاه یالوم تا نگاه دینی

یالوم در این اثر، تلاش می‌کند اضطراب مرگ را به‌عنوان یکی از دغدغه‌های انسانی بررسی کند و راه‌هایی برای کنار آمدن با آن پیشنهاد دهد.

اما هرچه در متن پیش‌تر رفتم، احساس کردم نوعی گسست میان فضای فکری کتاب و باورهای درونی‌ام وجود دارد. نویسنده با تکیه بر نگاهی غیرالهی، سعی دارد بدون ارجاع به خدا، معنا، امید و آرامش را بازسازی کند. برای خواننده‌ای که با جهان‌بینی دینی به مسئله‌ی مرگ می‌نگرد، این رویکرد برای من ناکافی و حتی آزاردهنده به نظر می‌رسد.

در نگاه اسلامی، مرگ پایان نیست؛ انتقال است. ترس از مرگ اگر به هوشیاری، بازبینی زندگی و اصلاح رفتار منجر شود، امری سازنده تلقی می‌شود. ایمان، توکل، عمل صالح و امید به رحمت الهی، ابزارهایی هستند که در آموزه‌های دینی برای کاهش اضطراب مرگ ارائه شده‌اند.

 اگرچه کتاب یالوم از حیث روان‌شناختی قابل تأمل است، اما برای مخاطبی با پشتوانه‌ی دینی همچون من، نمی‌تواند پاسخ نهایی یا حتی آرامش‌بخش باشد.

البته نباید فراموش کرد که یالوم یک روان‌درمان‌گر و شخصیت علمی است، نه فیلسوف دینی. او ناگزیر است در چارچوب علوم تجربی و قابل مشاهده سخن بگوید.