یادداشت امیرحسین

        جابری در این کتاب تلاش می کند تا تاریخ عقل عربی یا به عبارت دیگر تاریخ فرهنگ اسلامی را بر اساس ریشه های معرفتی و اپیستمولوژیک آن در بستر نزاع های سیاسی مورد کنکاش و بازخوانی قرار دهد. جابری با معرفی سه نظام معرفتی در تاریخ فرهنگ اسلامی یعنی نظام بیانی، نظام عرفانی و نظام برهانی به تحلیل تاریخ فرهنگ اسلامی پرداخته و معتقد است نظام بیانی(علوم وابسته به زبان و متن) زاییده فرهنگ و دولت اسلامی(عباسی) در عصر تدوین است و نظام عرفانی به مثابه اپوزیسیون شیعی در مقابل دولت مقتدر قرار گرفته است و طرف اصلی نزاع معرفتی/سیاسی است. دولت عباسی هم برای مقابله با ایده عرفانی(گنوسی) شیعیان از طرف سوم دعوا رونمایی و نظام برهانی فلسفی را وارد این منازعه می کند.
در تحلیل جابری نظام معرفت عرفانی، عقل را کنار گذاشت، نظام معرفت بیانی ظرفیت محدودی برای پیشرفت داشت و نظام معرفت برهانی اساسا در پیوند با معرفت بیانی امکان ظهور ظرفیت تمدنی خودش را نیافت. او معتقد است بذرهای تمدن اسلامی به خصوص در ساحت علم به ثمر ننشتت چرا که اساسا ساحت علمی(علوم تجربی) هیچ وقت برسازنده عقل عربی/اسلامی نبود و همواره نقشی حاشیه ای داشت و درست به همین دلیل است که تمدن اسلامی گرفتار تکرار و نشخوار دستاوردهای سایق ماند و تمدن اروپایی با استحصال بذرهای اندیشه عربی/یونانی پیشرفت کرد.

کتاب ترجمه خوبی نداره متاسفانه هر از گاهی نیاز پیدا میکنید به متن اصلی رجوع کنید، به لحاظ تحلیل تاریخی هم جابری هر ازگاهی خیلی خارج میزنه که میشه نادیده گرفت و با اغماض و ارفاق به کتاب پنج ستاره داد