یادداشت مریم محسنیزاده
دیروز
"همنوایی شبانه ارکستر چوبها" دربارهٔ نويسندهٔ مهاجری است که در آپارتمانی در فرانسه زندگی میکند. کتاب، ژانر سوررئالی دارد و کل رمان در این مکان میگذرد. داستان، در مزری از خیال و واقعیت در رفتوآمد است که حالوهوای گیر افتادن در برزخ را به ذهن میآورد. راوی از خودويرانگری و خودفریبی رنج میبرد. گاه رمان به شیوهٔ سیالذهن پیش میرود. از عناصر اصلی این رمان استفاده از کابوس و خیال است که به ایجاد فضایی آشفته و رمزآلود کمک کرده. پریشانحال بودنِ راوی، چند زمانی بودن روایت و نزدیک شدن مرز خیال و واقعیت، تمرکز بیشتری برای خواندن میطلبد. ازطرفی این فرم از روایت، بیانگر سردرگمی و بحران هویت شخصیتها شده است. رضا قاسمی برخی از صحنههای رمان را از تجربهزیستهاش نوشته است. او در این رمان سعی کرده گسترش ترس را به نوعی نشان دهد. او در مصاحبهای گفته است، مهاجرت به من کمک کرد تا بدون ترس بنویسم. با اینکه رمان سوررئال موفقی است و برنده جایزهٔ هوشنگ گلشیری ۱۳۸۰ شده، اما با فضا و حالوهوای آن ارتباط برقرار نکردم. رضا قاسمی در نشستی پیرامون خاصیت زبان صحبت کرده که برخی از نکاتش در ادامه آمده: فشردهگویی در زبان کار نویسندگی را قویتر میکند؛ هرچه تعداد واژگان کمتر شود بهتر است. یعنی در کمترین کلمات مفهوم رسانده شود. متن اینگونه نفس میکِشد و راه میافتد. استفاده از جناس و واجآرایی، علاوهبر زیبایی کلام به تنوع واژگان هم کمک میکند. زبان فارسی خیلی استعداد دارد برای پریشانگویی و ابهام (نامشخص بودن ارجاع ضمیر به کدام فاعل). نکتهٔ بعد دربارهٔ زبان، چیدمان واژگان است و نویسنده باید سرعت حرکت کلمات را طبق احساسات و فضا تنظیم کند. تُن صدا و نحوهٔ ادای کلمات، طبق حس شخصیت و فضا متفاوت میشود. مثلاً حروف خشن و سخت را در صحنهٔ خشونتبار استفاده کنیم؛ فردوسی شاهکار این تکنیک است. من در رمان "همنوایی شبانه ارکستر چوبها" از این شگرد استفاده کردهام و ریتم (کوتاهی و بلندی جمله) را برای تغییر فضا و ایجاد حس لحظه، به کار بردهام. من چیزی را با نماد منتقل نکردهام اما ممکن است خواننده از شیء یا هر المانی برداشت نماد کند. من داستان را کاملاً با فکر و طرح پیش نمیبرم، گاه این خود داستان و فرم است که به من جهت میدهد. همچنین تکنیک مونتاژ دینامیک را در رمان مذکور به کار بردهام؛ یعنی چطور یک جمله با جملهٔ قبل و بعد از خود بازی زبانیِ متفاوتی داشته باشد.
(0/1000)
نظرات
تاکنون نظری ثبت نشده است.