یادداشت سعید بیگی

        نثر کتاب بسیار خوب و ویراستاری هم عالی است و در یک نشست دو ساعته خوانده می‌شود.

داستان از زبان یک دانش آموز 16 سالۀ دبیرستانی به نام هانس شوارتس که فرزند یک پزشک یهودی است، روایت می‌شود که تا سن 17 سالگی در اشتوتگارت آلمان زندگی کرده و در آن زمان مجبور به مهاجرت به آمریکا شده است.

داستان از یک سال پیش از مهاجرتش آغاز می‌شود؛ زمانی که یک دانش آموز جدید از خانواده‌ای اشرافی، به اسم کنراد وارد مدرسه می‌شود و به او انگیزه می‌دهد تا برای دوست شدن با هم‌کلاسی تازه‌وارد، هم در دس و هم در ورزش خودش را مطرح کند و اتفاقا چنین می‌شود و آن دو با هم دوست می‌شوند.

خانوادۀ کنراد از یهودی‌ها بیزارند و از نشست و برخاستِ پسرشان با یک پسر یهودی ناراضی‌اند، اما کنراد با احترام به نظر آنها، فقط رفت‌وآمد به خانه‌های همدیگر را محدود می‌کند و دوستی‌اش را با هانس ادامه می‌دهد.

کم‌کم فعالیت‌های حزب نازی و هیتلر بالا می‌گیرد و شدت می‌یابد و چند هم‌کلاسی‌اش با هانس برخورد می‌کنند و به او می‌گویند؛ به فلسطین برگرد و با هم درگیر می‌شوند. 

در این دعوا کنراد به یاری دوستش نمی‌آید و بعدا خارج از مدرسه می‌گوید که خود و خانواده‌اش، به هیتلر برای پیشرفت آلمان امیدوارند تا به دامن لنینیسم نیفتد.

بعد از این ماجرا، خانوادۀ هانس، او را به نیویورک نزد خویشاوندان خود می‌فرستند تا از دردسرها و آزار و اذیت نازی‌ها نجات یابد و مدتی بعد خودشان با شیر گاز خودکشی می‌کنند.

هانس که امروز یک وکیل دعاوی پولدار است؛ از قصد، گذشتۀ آلمانی‌اش را از یاد برده است و حتی به همه می‌گوید که نمی‌تواند آلمانی حرف بزند. 

پس از مدتی برای کمک به بازسازی مدرسه‌اش در آلمان ـ که آنجا درس می‌خوانده و در جنگ ویران و نابود شده ـ از او درخواست کمک مالی می‌کنند و لیست 400 دانش آموز مدرسه را که در جنگ کشته شده‌اند، برایش می‌فرستند.

هانس هم کلاسی‌های سابقش را که با او در مدرسه درگیر شده و آزارش داده بودند، بین کشته شده‌ها می‌بیند و خوشحال می‌شود و تردید دارد که در لیست ارسالی، نام دوست سابقش کنراد را جستجو کند و از سرنوشتش باخبر شود یا نه؟ 

اما بالاخره لیست را نگاه می‌کند و می‌فهمد که او به دلیل شرکت در یک توطئه علیه هیتلر اعدام شده است.

ارتباطات مدرسه و دوستی‌های این دوران، از پاک‌ترین و بهترین دوستی‌ها است که معمولا تا پایان عمر ادامه می‌یابد. 

اما در این داستان؛ مسائل سیاسی، فرهنگی و اجتماعی آن روزگار این دو دوست صمیمی را از هم جدا می‌کند و آنها دیگر موفق به دیدار هم نمی‌شوند.