یادداشت کتاب‌فام

        ۱۱۲ صفحه‌ در ۱ ساعت و ۵۰ دقیقه.
‌
«دوست بازیافته» رمان کوچک و خوش‌خوانی‌ست که با حجم کم‌اش، از آن‌دست رمان‌هایی به‌نظر می‌رسد که می‌توان در یک وعده خواندش، اما کم‌تر رمانی را با این حجم کم می‌توان یافت که چنین عمقی از احساس و انسانیت داشته باشد.
آن‌جا که «اولمن» از زبان «هانس»، راوی شانزده‌ساله‌ی کتابش از زیبایی‌هایی اشتوتگارت زیبایِ پیش از جنگ دوم، با آن مناظر رویایی‌اش می‌گوید، برای خواننده‌ی قرن بیست‌ویکمی که از جنگ جهانی دوم و اثراتش باخبر است، از نظر گذراندن این‌همه با حسی از دل‌‌واپسی و حسرت درآمیخته است. کتاب‌های بسیاری درباره‌ی هولوکاست و جان‌به‌دربردگانش نوشته شده است، کتاب «اولمن»، کوتاه و ملایم‌تر است اما کم‌تر از آن‌ها تأثیرگذار نیست. او در کم‌ترین صفحات ممکن موفق می‌شود تمام زندگی‌ها و ملتی را به‌تصویر بکشد که در پیچ جنونی خانمان‌سوز، در آستانه‌ی فروپاشی قرار گرفته‌اند. و همه‌ی این توصیف‌ها، «دوست بازیافته» را نه‌تنها کتابی دارای ارزش خواندن می‌کند، بلکه با آن پایان باشکوه، غیرمنتظره و نفس‌گیرش، آن را در رده‌ی بزرگ‌ترین رمان‌های هم‌رده‌اش قرار می‌دهد.
‌
«دوست بازیافته» روایت آشنایی و دوستی دو پسر نوجوان دبیرستانی آلمانی‌ست؛ «هانس»، پسر پزشکی یهودی و «کنراد»، کنت نوجوانی از یک خانواده‌ی اشرافی با ۹قرن پیشینه‌ی تاریخی پرافتخار خانوادگی، در ماه‌های پیش از روی کار آمدن هیتلر و شروع جنگ جهانی دوم. داستانی ظریف که در آن خواننده در ابتدا گمان می‌کند که عشق به یک فرهنگ مشترک، بر سنت‌ها و تعصبات خانوادگی ‌می‌تواند که پیشی بگیرد و پیروز شود اما، مقدمه‌ای می‌شود بر هرج‌ومرج.
این رمان کوتاه، یک تراژدی نئویونانی را در دل خود جای داده است و هرقدر هم که نیروهای بر علیه‌اش خشن باشند، باز هم مقام به‌هم‌پیوستگی و تجدید دیدار و فراتر از آن، رستگاری، برازنده‌اش است.
‌
به همان سان که از ابتدای کتاب تا به انتها صدای پای جنگ نزدیک‌تر می‌شود، صدای «هانسِ» راوی نیز شدت و طنین بیش‌تری پیدا می‌کند. او به شکلی چشمگیر پیدایش و شکل‌گیری رابطه‌ای الهام‌بخش و دوجانبه را ارائه می‌دهد که با نیروهایی غیرقابل عبور مواجه می‌شود و در آخر داستان با غافلگیری‌یی نامنتظر خواننده‌اش را شگفت‌زده می‌کند.