یادداشت مصطفا جواهری

        و عشق، مثل همه‌چیز، مثل هر حالت، سایه‌ای تاریک دارد. به سایۀ عشق می‌گویند درد. چیزی بدون تاریکی وجود ندارد مگر خود نور.

دومین قسمت از چهارگانۀ بورو. در کتاب اول (زمین ابنای بشر)، مینیکی قهرمان داستان یک بومی اهل جاوه بود که در یک دبیرستان انحصاری هلندی درس می‌خواند و سپس با یک هندواروپایی زیبا، آنیلیس، ازدواج کرد. دختر یک هلندی ثروتمند و و همسر صیغه‌ای‌اش، نیای اونتسورو.
در کتاب دوم (فرزند تمام ملل)، مینکی فارغ التحصیل شده و در حال یادگیری دنیا از افراد زیادی با پیشینه‌های مختلف است. نزدیکترین آنها مادرشوهرش است. او خودآموخته است. او هرگز به هیچ مدرسه‌ای نرفته است، به جز مدرسۀ زندگی. او بارها و بارها ثابت می کند که می‌تواند از اصول و احترام خود دفاع کند. او به مینکی چیزهایی را نشان می دهد که او هرگز نمی‌تواند در مدرسه یاد بگیرد.
ترکیبی از حماسه، ظلم‌ستیزی، تاریخِ‌ استعمارِ غرب و انسانیت.