یادداشت محسن خیابانی

        شب خندق، دومین جلد از مجموعه‌ی دروازه مردگان، قطورترین کتاب این سه‌گانه است؛ البته اگر در آینده، دنباله‌ی دیگری نوشته نشود. شاه‌آبادی در شب خندق نسبت به قبرستان عمودی، موقعیت‌های هیجان‌انگیزتری برای مجید (راوی بخش مربوط به ایران کنونی) خلق می‌کند و همین به یکی از نقاط قوت جلد دوم تبدیل می‌شود. همچنین شب خندق در خلق تنش و وحشت اثر پخته‌تری است و استفاده از یک پیچ داستانی غافل‌گیرکننده در انتهای کتاب، انتظاری را برای دانستن ادامه ماجراها در جلد بعدی برمی‌انگیزد که در کتاب اول به این شدت و قوت نبود. شخصیت‌های جدید جلد دوم نیز جذاب هستند مخصوصاً نادر که به‌عنوان یک جوان تجددطلب، نمادی از جوانان جویایِ پیشرفتِ ایران، در دو سده‌ی اخیر است.