یادداشت پیمان قیصری

        
(ریویو برای مجموعه‌ی سه جلدی)
اینطور که من فهمیدم این کتاب قرار بوده پنج جلد باشه و بنا به دلایلی دو جلد آخر هرگز چاپ نشده. در جلد اول این مجموعه ابتدا از تاریخچه‌ی فراماسونری در جهان صحبت کرده و لژ‌های جهانی معروف و همچنین آداب و آیین‌ها و نحوه‌ی ورود به این گروه و مراسم‌های مربوطه. در ادامه مقداری به مجامع سری قدیمی در ایران پرداخته و بعد از تعدادی از فراماسون‌های اولیه‌ی ایرانی و مجامع فراماسونی ابتدایی که در ایران تشکیل شده حرف زده که البته زیر نظر لژهای اصلی نبودند. جلد دوم کاملا به لژهای ایرانی با مجوز پرداخته و نقش اونها در اتفاقات و وقایع ایران. جلد سوم به جزئیات در مورد لژهای ایرانی پرداخته و اسم‌ها و مرامنامه‌ها و قوانین اونها رو آورده. در مجموع سه جلد اطلاعات خوبی وجود داره به نسبت سالی که کتاب انتشار پیدا کرده ولی برای حال حاضر با این حجم از اطلاعات موجود کمی پیش پا افتاده به نظر میاد حداقل برای من که مطالعات شخصی در این زمینه داشتم. اسناد و تصاویر کتاب خیلی جالبه. نکته‌ای که در مورد این کتاب همیشه بحث شده در مورد مرام و مسلک نویسنده یعنی اسماعیل رائین هست. بر کسی پوشیده نیست که اسماعیل رائین روابط نزدیکی با ساواک داشته و بسیاری از اسنادی که در کتاب استفاده کرده توسط ساواک در اختیارش گذاشته شده، در این مورد میتونم بگم خیلی تفاوتی نمی‌کنه این مدارک و اسناد چطور به دست اسماعیل رائین رسیده تا وقتی که جعلی نباشه! اما مسیله دوم اینه که آیا نویسنده تمام اسناد و مدارک رو نشون داده یا فقط اون مقداری که در جهت هدف خودش بوده؟ واقعیت اینه که نمی‌دونم اما احتمالاً این اتفاق خواه ناخواه افتاده، یعنی اگر مدرکی از نظر ساواک قابل انتشار نبوده قاعدتاً در اختیار نویسنده قرار نگرفته. در این مورد هم شما اسناد ارائه شده رو ببینید اما به تحلیل‌های نویسنده توجه نکنید. نمیشه انکار کرد که اسناد و مدارک و تصاویر کتاب بسیار قابل توجه هست و تلاش نویسنده در تحقیقاتش قابل ستایش. البته این نکته رو هم اضافه کنم که میزان پیشرفت و تغییر سازمان‌های سری در دنیا در پنجاه سال اخیر دقیقاً مثل پیشرفت تکنولوژی بوده، به همین شدت و به همین اعجاب انگیزی.ه