یادداشت ملیکا خوش‌نژاد

        با توجه به این‌که در هنر قرن بیستم، آثاری به وجود می‌آمده‌اند که با تعاریف کمابیش مشخص پیشین تفاوت‌های بنیادین دارند و تشخیص هنر از ناهنر را هر روز دشوارتر از قبل می‌کنند، به نظرم خواندن چنین کتابی برای کسانی که دغدغه‌ی هنر و فلسفه‌ی هنر را دارن الزامی‌ است. نوئل کارول در این کتاب سعی می‌کند تمام نظریه‌هایی را که در باب چیستی و ماهیت هنر در فلسفه مطرح شده‌اند به صورت کامل بررسی کند، نقاط قوت و ضعف‌شان را بیازماید و با ارائه‌ی مثال‌های روشن و آموزنده به فهم بیشترشان کمک کند. او نظریه‌ی بازنمایی هنر، نظریه‌ی بیانی هنر، نظریه‌ی فرمالیستی هنر، نظریه‌ی زیبایی‌شناسی هنر، گرایش نوویتگنشتاینی، نظریه‌ی نهادی هنر، نظریه‌ی مبتنی بر تعریف تاریخی هنر و اسلوب روایت‌های تاریخی را به ترتیب بررسی می‌کند. مشکل هنر آن است که در برابر تعریف شدن شدیداً مقاومت می‌کند و در نهایت هیچ یک از این نظریه‌ها کافی نیستند، اما قطعاً به فهم ما درباره‌ی هنر کمک می‌کنند.
نظریه‌های بیانی هنر، فرمالیسم و زیبایی‌شناسی هنر همه مبتنی بر این پیش فرض‌اند که ماهیت هنر قابل‌تعریف شدن است. اما در نیمه‌ی قرن بیستم فیلسوفانی که طرفدار فلسفه‌ی ویتگنشتاین متأخر بودند با توجه به روند عجیبی که هنرهای آوانگارد در پیش گرفته بودند، به این نتیجه رسیدند که شاید هنر ماهیتی تعریف‌پذیر ندارد و صرفاً بر اساس مشابهت‌های خانوادگی میان آثار مختلف می‌توانیم هنر را از ناهنر تشخیص دهیم. اما بعد از دو دهه، گستردگی مفهوم باز هنر در نظریه‌های نوویتگنشتاینی راه را به سوی بازگشت به سمت تلاش برای پیدا کردن تعریفی ماهوی برای هنر باز کرد. اما نظریه‌های نهادی هنر و تعریف تاریخی هنر هم که به عنوان جایگزین‌های برای نظریه‌های نوویتگنشتاینی مطرح شده بودند، راهگشا نبودند و به نظر نوئل کارول تا زمانی که این کتاب را نوشته است، اسلوب روایت تاریخی بهترین گزینه‌ای است که پیش رو داریم. بر اساس این اسلوب هنر به نحو تکاملی پیش رفته است. این نظریه مرا یاد دیالکتیک هگل می‌اندازد. این که ما می‌توانیم اثری را هنر تلقی کنیم به این دلیل است که سنتز حاصل از نزاع میان تز و آنتی تزی است که پیش از آن وجود داشته است و بر این اساس روند تاریخ هنر روندی دیالکتیکی است و آثار هنری مختلف امروزی، همچون جانواران که در طول زمان تکامل پیدا کرده‌اند تا به شکل امروزی رسیده‌اند – شکلی که شاید هیچ شباهتی به اجداد اولیه‌شان ندارد – ممکن است هیچ شباهتی به آثار اولیه در تاریخ نداشته باشند ولی همچنان عضو خانواده‌ی هنر هستند.