یادداشت 🎭 🎬 محمد رضا خطیب 🎭📚

        ادبیات عامیانه یا اونچه که به اصطلاح جدید " ادبیات مردمی " نامگذاری شده ، مجموعه داستان ها و قصه هایی ست که از قدیم بین مردم نقل می‌شده و توسط نقالان و مرشدان و پیران در جاهای مختلف برای همدیگه تعریف می‌کردند و سینه به سینه منتقل می شده. 
همونطوری که در یادداشت کتاب " راحه الارواح " به صورت مفصل نوشتم ، داستان و قصه از قدیم در همه تمدن ها و ملت های مختلف جایگاه خاصی داشته. شاید همین قصه ها باعث ساخته شدن تمدن شده و پیشرفت های انسان در آینده هم برآمده از دل همین قصه ها بوده. 

از حماسه گیلگمش که قدیمی ترین قصه موجود درجهانه باید بگیریم و بیایم جلوتر تا به اهمیت قصه در تمدن های مختلف پی ببریم. 
در این راه باید از یونان و اساطیر شگفت انگیزش یاد کنیم که با ایلیاد و ادیسه شروع میشه و تا تراژدی های بزرگ یونان ادامه پیدا میکنه و همچنان بر تارک ادبیات جهان میدرخشه. 

از کتب دینی و مقدس باید یاد کنیم که همه شون سرشار از قصه و داستان هستند . 

همچنین اگر به هر تمدن دیگه ای از چین و اسکاندیناوی و هند و بین النهرین نگاهی بیاندازیم ، تاثیر قصه و روایت رو به خوبی میتونیم در همه ارکان این جوامع ببینیم. 

انسان ، موجودی قصه گوست و قصه گفتن رو دوست داره.  بزرگترین اثری که به قصه و قصه گویی میپردازه همون هزار و یکشب مشهوره که با قصه ، زندگی های زیادی نجات پیدا میکنه. 

در بین جوامع قصه گو ، باید از ایران خودمون یاد کنیم که قصه از قدیم جایگاه رفیعی در تاریخ ما داشته. از یشت ها و اوستا گرفته تا گوسان هایی که در کوی و برزن راه می‌رفتند و قصه های اساطیری و تاریخی ایران رو برای مردم نقل می کردند . از داستان هایی که مادربزرگ ها شبها برای نوه ها می‌گفتند تا دهقان هایی که این قصه ها رو سینه به سینه و نسل به نسل منتقل می کردند ‌.

از بزرگترین قصه گوی ایران و اثر سترگش،  فردوسی باید یاد کنیم که با جمع آوری تاریخ و افسانه ها و اساطیر ایرانی اثری پدید آورد که تا جهان جهانه ، این اثر به زیست خودش ادامه میده.

شاهنامه فردوسی و توجه مردم به این اثر باعث شد که خیلی ها داستان هایی شبیه به شاهنامه یا بر اساس شاهنامه و یا با شخصیت های شاهنامه بسازند و نقل کنند. 

اکثر این داستان ها که بعدا به نقال ها رسید و خیلی از این نقال ها خودشون دست به خلق این قصه ها زدند ، پر بودند از اساطیر و تاریخ . 

این قصه ها که بین مردم نقل می شد معمولا داستان هایی بودند عاشقانه ، پر از جادو و حماسه و جنگ و خون و در عین حال زیبا و لطیف. 
داستان هایی که به ادبیات مردم کوچه و بازار نزدیک بود و پر بود از ضرب المثل و اسامی آشنا و مکان های آشناتر. 

از جمله این قصه ها که به کوشش نشر چشمه در حال بازنشره، قصه ایست تحت عنوان مهر و ماه. 
این داستان که با مقدمه خوب استاد ایرج افشار همراه شده ، تمام المان های داستان های عامیانه رو داره. 

داستان پر از اشعار عاشقانه و پند آموز از بزرگان ادبیات پارسی از جمله حافظ و سعدی و شاعری نا آشنا با تخلص صفائیه. 
در هر مطلع داستان با عنوان " راویان اخبار و ناقلان آثار و طوطیان شکرکن و... " شروع میشه‌‌.
داستان پر از جنگ با غول ها و جادوگران و دیوهاست. 
کهن الگوی عاشق شدن بر اثر دیدن تصویر یک دختر ، اینجا هم نقل شده.  
و... کلی نشانه دیگه از ادبیات عامیانه ایرانی که جذاب و زیبا و خوندنیه. 

توصیه میکنم حتما سری به ادبیات عامیانه بزنید و از این داستان های زیبا لذت ببرید.