یادداشت ابراهیم شجاعت

        مجموعه کتاب‌های نسل‌های بازاریابی، تغییرات چشم‌انداز کسب‌وکار و تحول رویکرد بازاریابان را به بازاریابی مورد بررسی قرار می‌دهد. کتاب «نسل سوم بازاریابی: از محصول به مشتری تا روح انسانی» بررسی می‌کند که چگونه بازاریابی در فرآیند تکامل خود به خدمتی برای بشریت تبدیل شده است. در نسل سوم بازاریابی، مشتریان نه‌تنها به دنبال رضایت عملکردی و عاطفی هستند، بلکه به دنبال رضایت معنوی از برندهایی هستند که انتخاب می‌کنند. نسل چهارم بازاریابی از انقلاب صنعتی چهارم الهام گرفته است که نمادی از حرکت به سمت بازاریابی دیجیتال بود. نسل چهارم بازاریابی بر اهمیت تجربه بازاریابی دیجیتال برای تکمیل رویکرد سنتی در سفر مشتری تأکید می‌کند و اتخاذ استراتژی‌های دیجیتال مانند بازاریابی محتوا و بازاریابی همه‌کاناله را امری ضروری می‌داند.
نسل پنجم بازاریابی از نسل پنجم جامعه الهام گرفته است که استفاده از فناوری برای بشریت را معرفی می‌کند. نسل پنجم جامعه توسط دولت ژاپن در سال 2016 به عنوان پیشرفتی طبیعی از انقلاب صنعتی چهارم معرفی شد و جامعه‌ای را متصور شد که از فناوری‌های پیشرفته مانند هوش مصنوعی برای خیر و صلاح بشریت استفاده کند. بازاریابی در دنیای امروز دچار تغییرات چشمگیری شده است. فناوری‌های نوظهور مانند هوش مصنوعی، واقعیت مجازی، واقعیت افزوده، بلاکچین و غیره، بازاریابی را تحت تأثیر قرار داده‌اند. همچنین، متاورس به‌عنوان یک مفهوم جدید در دنیای فناوری، به‌تدریج مورد توجه بسیاری از افراد و شرکت‌ها قرار گرفته است.
یکی از تحولات قابل‌توجه، افزایش تعامل و غوطه‌ور شدن در قلمرو دیجیتال است. نمونه بارز آن، رواج ویدئوهای کوتاه در رسانه‌های اجتماعی است که مخاطبان را مجذوب خود می‌کند و منجر به پیمایش بی‌پایان و تجربه تماشای همه‌جانبه می‌شود. علاوه بر این، تجارت الکترونیک جذاب‌تر شده و مدل‌های نوآورانه‌ای را شامل می‌شود که مکالمه بین خریداران و فروشندگان را از طریق چت و پخش زنده تسهیل می‌کند.
کتاب «نسل ششم بازاریابی: آینده همه‌جانبه است» نوشته فیلیپ کاتلر، هرماوان کارتاجایا و ایوان ستیاوان به تفصیل به آینده بازاریابی می‌پردازد. در این کتاب، نویسندگان به تحلیل تغییرات جهانی، نیازهای مشتریان و فناوری‌های نوظهور می‌پردازند. این کتاب به تغییرات چشمگیری که در رفتار مصرف‌کنندگان در دهه‌ی گذشته به وجود آمده است، می‌پردازد. در این کتاب، موضوعاتی مانند نگرش نسل‌های جدید، استفاده از متاورس‌ها و واقعیت افزوده، چالش‌ها و راه‌حل‌های ایجاد تجربه تعاملی و همه‌جانبه برای مشتریان مورد بحث قرار می‌گیرند. بنابراین، این کتاب می‌تواند راهگشای بسیاری از تحقیقات دانشگاهی بوده و راهنمایی برای تدوین استراتژی‌های بازاریابی پیش‌دستانه قرار بگیرد.