یادداشت علیرضا فراهانی

        این‌گونه می‌نویسم که کتاب مفاهیم سطحی را که شاید شروع برای جست‌‌‌‌و‌جوی بیشتر مناسب باشد ارائه کرد. این کتاب می‌تواند راه باریکی برای شناخت راه‌های ورود به دنیای مشاوره سوگ باشد.

نویسنده با توجه به منابع، توصیه می‌کند که، با توجه به سن و درک کودک از مرگ، این حقیقت را برای او توضیح دهید. ارائه اطلاعات عینی و مستقیم از خیال‌پردازی و سردرگمی کودکان جلوگیری می‌کند.
کودکان معمولاً ظرفیت رویارویی باز و مستقیم با واقعیت را دارند. مشکلات زمانی افزایش می‌یابد که بزرگسالان توانایی کودکان را دست‌کم بگیرند.

بهتر است از کلمات عینی و واقعی استفاده شود. آشنایی با گنجینه واژگان کودک، توجه به ظرفیت ادراکی او و مفاهیم و اصطلاحات مناسب می‌تواند به والدین در انتخاب واژگان قابل‌فهم برای کودک کمک کند. برای مثال، می‌توان به کودک گفت: «همان‌طور که گل‌ها می‌میرند، آدم‌ها هم روزی می‌میرند.» اما گفتن اینکه «مردن شبیه خوابیدن است» ممکن است کودک را دچار کابوس، بی‌خوابی یا اضطراب هنگام خواب کند.

کودکان به توضیحات خیالی و فلسفی علاقه‌ای ندارند. بنابراین، باید مرگ را با کلمات مناسب برایشان توضیح داد. جملاتی مانند «او رفت»، «ما را ترک کرد» یا «به سفر رفته است» کودک را در انتظاری بی‌پایان نگه می‌دارد. همچنین، گفتن «خدا انسان‌های خوب را می‌برد» ممکن است این باور را در کودک ایجاد کند که افراد زنده خوب نیستند یا افراد خوب اطراف او نیز به‌زودی خواهند مرد. بهتر است از واژه «مردن» استفاده شود و مرگ به‌صورت شفاف برای کودک توضیح داده شود.

شرکت در مراسم مذهبی می‌تواند به کودکان کمک کند تا واقعیت فقدان را بهتر درک کنند، همان‌طور که در بزرگسالان نیز چنین تأثیری دارد. ابتدا باید فضایی ایجاد شود که کودکان بتوانند افکار، ترس‌ها و آرزوهای خود را بیان کنند.

بهتر است به کودکان اجازه داده شود در مراسم عزاداری‌ای که مایل‌اند و بیش از حد برایشان ناراحت‌کننده نیست، شرکت کنند. نکته کلیدی این است که به آن‌ها «اجازه شرکت» داده شود، اما «مجبور به شرکت» نشوند، زیرا اجبار ممکن است به آن‌ها آسیب برساند.

گاهی والدین از صحبت درباره متوفی خودداری می‌کنند، زیرا می‌ترسند این کار مسائل را برای کودک دشوارتر کند. این رفتار باعث می‌شود والدین الگوی منفی برای کودک باشند و به او بیاموزند که احساساتش را سرکوب کند. وقتی والدین عواطف خود را پنهان می‌کنند، کودک ممکن است فکر کند آن‌ها متوفی را فراموش کرده‌اند و در نتیجه، جرئت بیان احساسات خود را از دست بدهد.

کودکان از فراموش کردن عزیز ازدست‌رفته می‌ترسند و تلاش می‌کنند صدا، چهره، لبخند، طرز راه رفتن یا حرکات او را به خاطر بیاورند. آن‌ها از اینکه صدای عزیزشان را در ذهنشان نمی‌شنوند، ناراحت می‌شوند. باید به کودک اطمینان داد که عزیز ازدست‌رفته فراموش نخواهد شد و همیشه به یاد او هستیم.

برای کاهش این ترس، می‌توان آلبومی از عکس‌های متوفی در اختیار کودک قرار داد، به او گفت که می‌تواند از اقوام و آشنایان بخواهد عکس‌هایی از عزیزش برایش بفرستند، فیلم‌های او را تماشا کند، تصویر او را نقاشی کند یا قاب عکسی از او کنار تختش بگذارد. همچنین، بازگو کردن خاطرات متوفی برای کودک می‌تواند به کاهش ترس از فراموشی کمک کند.