یادداشت فاطیما بهزادی

        تحلیل روان‌شناختی و اجتماعی "خدمتکار": قدرت روایت، هویت و صدای سرکوب‌شده

در مرکز داستان، ما با زنان سیاه‌پوستی روبه‌رو هستیم که قرن‌ها صدایشان در سکوت و ترس دفن شده. اما کاترین استاکت با روایت از نگاه این زنان، مرز سکوت رو می‌شکنه و به مخاطب نشون می‌ده که روایت کردنِ تجربه‌های شخصی چقدر می‌تونه رهایی‌بخش باشه.

آیبولین نماد زنانیه که احساساتشون رو سرکوب کردن تا زنده بمونن؛ اما نوشتن و بیان حقیقتش باعث می‌شه برای اولین‌بار با خودش صادق باشه. این روند رو می‌تونیم با مفهوم «کاتارسیس» در روان‌شناسی تطبیق بدیم؛ یعنی تخلیه‌ی عاطفی که منجر به آرامش درونی می‌شه.

اسکیتر اما نماینده‌ی «وجدان بیدارشده»‌ست. دختری از طبقه‌ی سفیدپوستِ ممتاز که کم‌کم متوجه تبعیضِ ناعادلانه‌ای می‌شه که همیشه بخشی از زندگی‌اش بوده ولی بهش توجه نمی‌کرده. اسکیتر از مرحله‌ی "همدردی" عبور می‌کنه و به "همبستگی" می‌رسه. این رشد شخصیتی چیزی شبیه «تغییر نگرش» در روان‌شناسی شناختی-رفتاریه؛ یعنی مواجهه با افکار قبلی، زیر سؤال بردنشون و جایگزینی‌شون با باورهای انسانی‌تر.

در نهایت، این کتاب یه درس قوی داره:
وقتی افراد به هم گوش بدن و تجربیات واقعی رو بدون سانسور بشنون، جرقه‌ی تغییر روشن می‌شه.