یادداشت کتاب‌فام

        ۵۳۱ صفحه‌ در ۱۴ساعت.
‌
جنگ، همیشه پایانی باز برای بسیاری از داستان‌ها بوده؛ شاید کمی از آن‌چه به‌تفصیل در این کتاب گذشته دور شده باشم اما نمی‌توانم ازش بگذرم. و دمادم به‌یاد «کوه جادو» و پایان تکان‌دهنده‌اش هم می‌افتم.
‌
پس از انتشار و ستایشی که از «وجدان زنو» شد، «اسووو» به دوستی خاطرنشان کرده بود: " تا یک‌سال پیش، من جاه‌طلب‌ترین پیرمرد جهان بودم. اکنون اما بر این جاه‌طلبی خود چیره گشته‌ام. مشتاق ستایش شده‌ام. اکنون زندگی می‌کنم که به شهرت و عزتم سروسامان بدهم".
‌
«وجدان زنو» در ظاهر، دست‌نوشته‌های «زنو»ست که به توصیه روانکاوش، مقاطعی از زندگی گذشته‌اش را ترسیم می‌کند اما پس از دلسرد شدن «زنو» از روند درمانی‌اش، به این نوشتار پایان می‌دهد و از رفتن نزد روانکاوش سرباز می‌زند و دکتر روانکاوش در انتقام از این توقف روند درمانی، تمامی این دست‌نوشته‌های شخصی و خصوصی را در غالب کتابی منتشر می‌کند. کتاب به پنج مقطع زمانی از زندگی «زنو» تقسیم می‌شود. لحن راوی کتاب سرراست است و شفاف اما این سادگی با پیشرفت کتاب، همراه با احساسات «زنو» دارای پیچیدگی می‌شود و درمی‌یابد تمام آن خاطرات و عواطف و احساساتی که روانکاوش سعی در دورکردنشان دارد، دقیقن همان‌هایی هستند که او بیش از همه گرامی‌شان می‌دارد و در جایی از کتاب خاطرنشان می‌کند: "من معتقدم او تنها کسی در دنیاست که با شنیدن این که من می‌خواهم با دو زن زیبا بخوابم، از خود می‌پرسد: حالا ببینیم این مرد چرا می‌خواهد با آن‌ها بخوابد".
‌
اعتراف کردن همیشه مشکل بوده و همانطور که «زنو» می‌گوید: "اعترافی که بر روی کاغذ بیاید دروغ است" اما رمانی که شکل اعتراف به خود بگیرد، الزامن لازم نیست حقیقت داشته باشد، فقط باید جذاب باشد اما، روایت «زنو» هر دو اینهاست. هرچند که برای من ۴۰۰صفحه به‌طول انجامید تا بتوانم دیگر به سفتی و تکان‌های زین و مرکب توجهی نکنم.
‌
انگیزه‌های «زنو» روشن هستند: گفتن این که چه شد و چرا. اعمالش چهره خوبی از او به نمایش نمی‌گذارند. او خیانت‌کار است، شهوت‌ران است، حسود است، بی‌فکر عمل می‌کند، تنبل است و خیلی زود حواسش پرت می‌شود. اما در حقیقت چنین گناهانی گاهی برای خواننده قابل قبول هستند چون روایتی جذاب را به‌وجود می‌آورند. اما هرچه باشد، «زنو» صادق و دست‌ودل‌باز است. شاید به همسر و دوستانش حقیقت را نگوید اما همیشه از آنان به نیکی سخن می‌گوید و این حقیقت را از خود و خواننده پنهان نمی‌کند و این همه، خوشایند است.