یادداشت پواد پایت

        برای من کتاب بالینی بود به معنای واقعیش. انگار شب‌ها قبل از خواب، درست آن لحظه‌ای که احساس می‌کردم دیگر برای آرزوهای نوجوانیم کاری نمی‌کنم و غرق شده‌ام در روزمرگی بزرگسالی، کتاب را باز می‌کردم، چند صفحه‌ای می‌خواندم و  بعدش احتمالا با لبخند محوی می‌خوابیدم. خواندش برای من انگار گپ زدن با کسی بود که زندگیش را دقیقا بر اساس آرزوهای دست نیافتنی تو تنظیم کرده و حالا که به پیری رسیده، دارد خاطراتش را می‌ریزد بیرون که خودش را خالی کند، و در کنارش برخی تجربیاتش را به جوانک دلقکی که روبرویش نشسته منتقل کند. انگار کارگردانی که دوستش دارم در سالهای آخر عمرش نشسته پشت میز کافه‌ای دنج و سیگاری روشن کرده و پراکنده هر چی به ذهنش می‌آید را می‌گوید.

سیدنی لومت یکی از پنج کارگردانی‌ست که تقریبا کارهایشان را می‌پرستم. از همان ۱۲ مرد خشمگین معروفش گرفته تا کارهای کمتر دیده‌شده‌اش. سبک کارگردانی‌اش در دوره‌ای که هالیوود هر سال مسیر ادایی شدن را سریع طی می‌کرده، امید آدم به فیلم مستندگونه و قاب‌بندی‌های ساده و تمیز را زنده نگه می‌دارد. امید می‌دهد که هنوز پلات‌های خلوت و اصولی را با تدوین تمیز و بدون ادعا بسازی، خروجی خوب خواهی داشت. در مجموع، این کتاب من را برد درون ذهن کارگردان محبوبم و نشانه‌هایی برایم داشت که بهتر فهمیدم آن خروجی‌های قوی، محصول چه نگاه و چه ذهنی هستند.

کتاب پراکنده‌ست. یک ساختار کلی نظم دهنده دارد اما در هر کدام از بخش‌هایش نویسنده هر چی دلش خواسته گفته. بیشتر از تجربیاتش، گاهی هم از نکات فنی، گاهی هم توصیه به بقیه. همین احتمالا باعث می‌شود جاهایی از خواندنش با خودت بگویی «خب که چی؟» و گاهی هم باعث می‌شود از همین شلوغی و پراکندگی و طبیعی‌ماندن مسیر فکری ( و محدود نکردنش به ساختار کتابی) لذت ببری.
بعد از هر چند صفحه‌خواندنش، دلم می‌خواهد بروم و سرپیکو را دوباره ببینم، یا بعدازظهر سگی یا حتی برای بار دهم همان دوازده مرد خشمگین را.

کتابی که من دارم جلد سبز قشنگی دارد با عکس خود سیدنی لومت در حالی که از ویزور دوربین نگاه می‌کند و ابهت کارگردانیش در همان قاب هم معلوم است. نمی‌دانم نشر چشمه چه فکری کرده که عکس لومت را برداشته و آل‌پاچینویی که کلا دو سه خط از کتاب در موردش حرف زده شده را آورده روی جلد. آن هم با کراپی مسخره از نمایی به این مهمی که هر کس فیلم را دیده باشد از این کراپ عصبی می‌شود. عکس پاچینو فروش بیشتر دارد؟ به درک 😈