یادداشت محمدامین اکبری

        به نام او

اول بنا داشتم این کتاب را به همراه یادنامه همایون صنعتی‌زاده با هم معرفی کنم ولی با خودم گفتم شاید طول بکشد و حرفهایی هم که می‌خواهم درباره این کتاب بزنم از دهان بیفتد به قول قیصر امین‌پور: «چرا تا تو را داغ بودم نگفتم/ چرا بی‌هوا سرد شد باد/ چرا از دهان/ حرفهای من افتاد»

از فرانکلین تا لاله‌زار از دو بخش تشکیل شده است، بخش اول مصاحبه‌هایی از همایون صنعتی‌زاده و بخش دوم مصاحبه‌هایی از اطرافیان او درباره او، مصاحبه‌کننده تمام گفتگوها سیروس علینژاد روزنامه‌نگار معروف است، در واقع این کتاب ادای دِین او به صنعتی‌زاده است که در دو دهه آخر زندگی صنعتی‌زاده رابطه نزدیکی با او داشته است.

همایون صنعتی‌زاده چهره مهمی در عرصه فرهنگ و حتی کارآفرینی در ایران معاصر است، او بنیان‌گذار موسسه انتشاراتی فرانکلین، موسسه کتابهای جیبی، چاپخانه افست، کاغذ پارس و بعد از انقلاب کارخانه گلاب زهرا است، صنعتی‌زاده در پیش از انقلاب در ابتدای دهه چهل با فعالیت در سازمانهایی که نام برده شد، صنعت نشر ایران را متحول کرد و کارهایی که امروز جزو بدیهیات نشر است نتیجه ابتکارهای او و همکارانش است. رابطه نزدیک او با امریکایی‌ها (چرا که فرانکلین اساساً شرکتی امریکایی بود و صنعتی‌زاده شعبه ایرانش را راه‌اندازی کرد.) و دربار پهلوی سبب شد در سالهای ابتدایی انقلاب چند سالی زندانی باشد و برخی از اموالش مصادره شود (که البته او در این مصاحبه‌ها تصریح می‌کند که بالاخره این اموال به او برگشته است) او بعد از این دوران به زادگاهش کرمان برمی‌گردد و در مزرعه گلی که در وسط کویر بنا می‌کند، کارخانه گلابِ زهرا را تاسیس می‌کند، با این اوصاف مشخص است که با چه سوژه جذابی روبرو هستیم‌.

از آنجایی که علینژاد شیفته صنعتی‌زاده است، بخش اول کتاب چندان چالش‌برانگیز نیست و ما از پسِ سوال‌ها و جوابها تصویری تخت و کاملا مثبت از او می‌بینیم و به بسیاری از مسائل مناقشه‌برانگیز زندگیش آگاهی پیدا نمی‌کنیم. ولی بخش دوم چنین نیست. مصاحبه‌های بخش دوم از سیروس پرهام -مترجم-، منوچهر انور -ویراستار و مترجم- علی صدر -معاون مالی فرانکلین- و مهدخت صنعتی‌زاده -خواهر او است. در این گفتگوها تصویری واقعی‌تر و ملموستر از همایون صنعتی‌زاده به دست می‌آید، خصوصاً گفتگوی آخر با خواهر او که بسیار خواندنی است. تصویر نهایی که از صنعتی‌زاده در ذهن نقش می‌بندد مدیر موفق و در عین‌حال تمامیت‌خواهی است که برای موفقیت از هیچ تلاشی فروگذار نمی‌کند و در عین حال حواسش به اهالی قدرت نیز هست.

خلاصه خواندن این کتاب خالی از لطف نیست.