یادداشت محمدامین اکبری

        به نام او
 
شاعرِ اعتدال

این یادداشتِ بنده در هشتم آبان نود و هشت به مناسب سالمرگِ قیصر امین‌پور در روزنامه قدس منتشر شد
 
قیصر امین‌پور را می‌توان شاخص‌ترین شاعری دانست که در سالهای پس از انقلاب سرودن شعر را آغاز کرد و به تبَع آن شهرت را تجربه نمود، به نظر نمی‌رسد، چه کسانی که او را بهترین شاعر پس از انقلاب می‌دانند و چه افرادی که با دسته اوّل مخالفند و امین‌پور را صرفاً شاعر خوبی می‌دانند که در بعضی موارد برجستگی چندانی هم در آثارش ندارد، در شاخص بودن او با هم اختلافِ نظر داشته باشند. به بیان دیگر شعر قیصر به دلیل اقبال عامِّ مخاطبان و قبول خواصِ عرصه ادبیات نسبت به دیگر شاعران این دوره از برتری برخوردار است، چه بسیار شاعران شناخته شده که نتوانسته‌اند بین این دو کفّه، تعادل برقرار کنند، ولی قیصر امین‌پور به این مهم رسیده است، امّا راز این شاخص بودن و در عین حال مبتذل نبودن چیست؟
‌
به نظر نویسنده این یادداشت مهمترین شاخصه شعر قیصر امین‌پور و آنچه که او را به شاخصترین شاعر پس از انقلاب اسلامی تبدیل کرده است، اعتدال و جامع الاطراف بودن شعر و شخصیت اوست. قیصر هم در صورت و هم در محتوای اشعارش جانب اعتدال را رعایت می‌کند، او با آنکه از شاعرانِ موضع‌مند انقلاب اسلامی است و شعرهای بسیاری برای وقایع انقلاب و جنگ تحمیلی سروده است، ولی همواره سعی کرده است این موضع‌مندی را در لفافه‌ای از اعتدال بیان کند به همین خاطر آن بی‌پروایی‌ها و خشم و خروشهایی که در شعر هم‌قطارانش، کسانی چون سیدحسن حسینی، سلمان هراتی و علی معلم می‌توان سراغ گرفت در شعر او کمرنگتر و معتدل‌تر بیان شده است. و ناگفته نماند این ویژگی در صورتی است که او تا شعرهای آخرین دفتر خود به اصول خود پایبند است. اصلاً در دیدی کلان‌تر نیز، این اعتدال و میانه‌روی به چشم می‌خورد. امین‌پور در شعرهای عاشقانه‌اش نیز یک عاشق شوریده و عصاینگر مانند دیگر شاعر شاخص غزل‌سرا –حسین منزوی- نیست، عاشقانه‌های او عاشقانه‌های آرامی‌ست که از طبعی آرام و معتدل برآمده است و به همین خاطر دایره مخاطبان بیشتری را می‌تواند دربر بگیرد.
 
و اما در حوزه ساختارِ شعر، در این حوزه دو ویژگی مهم شعر قیصر امین‌پور باید بیش از پیش مورد مطالعه قرار بگیرد.اول اینکه امین‌پور تقریباً در تمام ساختارهای شعر فارسی، به سرایش پرداخته است و تقریبا در تمام این تجربه‌ها موفق بوده و اثر شاخص دارد و می‌توان گفت با هیچکدام به دید تفنن نگریسته است، او در حوزه غزل و شعر نیمایی از چهره‌های مهم شعر دهه‌های اخیر است، او به همراه سیدحسن حسینی از احیاکنندگان قالب رباعی در سالهای پس از انقلاب است، او در حوزه شعر کودک و نوجوان از شاعران پیش‌رو و موفق است، او در عرصه ترانه و تصنیف، شاعر موفقی‌ست، شاعرِ تصنیف‌های آلبوم «نیلوفرانه» علیرضا افتخاری که یکی از پرفروشترین آلبومهای تاریخ موسیقی است.قیصر امین‌پور در تمام این عرصه‌ها شعر سروده است و انصافاٌ شعر خوب و قابل دفاع کم ندارد. دومین ویژگی شعر امین‌پور از لحاظ ساختاری، اعتدال او در برخورد با قوالب ادبی و نوآوری در آنهاست، اساساَ او اهل خطر کردن و نوآوری‌های آنچنانی در اشعارش نیست، شاخص بودن شعرهای او به خاطر فرمهای تازه و بدیعش نیست، چرا که حتی می‌توان رد پای بسیاری از شاعران پیش از او را در شعرهایش دید، آنچه که شعر او را ممتاز می‌کند پرداخت درست و هنرمندانه اوست و از این جهت موقعیت امین‌پور در شعر معاصر مانند موقعیت حافظ در شعر کلاسیک است.

باری این اعتدال که هم در صورت و هم در محتوای اشعار امین‌پور به چشم می‌خورد سبب شده است که او همواره مخاطبان خود را داشته باشد. مخاطبانی که در طول این سالها نه چندان کم و نه چندان زیاد شده‌اند ولی همواره به او و شعرش وفادار بوده‌اند
‌