یادداشت سروش علی‌نژاد

        «نگهبان است، بیست سال است که نگهبان است. تنها نگهبان چهارتا سوله پر از وسایل کشاورزی. بیست سال است تک و تنها، صبح تا شب، شب تا صبح نگهبانی می‌دهد و…» این‌ها جملات آغازین از اولین داستان کوتاهِ مجموعه‌‌داستان «یک شناسنامه، دو قبر» از «علی کریمی کلایه» است. مجموعه‌ای که در سال ۱۳۹۷ توسط نشر «کیان‌افراز» منتشر شده است.

از همین چند جمله می‌توان فهمید که با داستان‌هایی روبروییم که قرار است به عمیق‌ترین مفاهیم انسانی بپردازد. مفاهیمی مثل تنهایی، جبر و اختیار، عشق، خیانت و… اما چیزی که این مجموعه‌داستان را متمایز می‌سازد نحوه‌ی روایت و بیان موضوعات است. نحوه‌ای که به وضوح خلاقیت نویسنده‌ را در هر داستان نشان می‌دهد. کریمی کلایه در این مجموعه می‌تواند به خوبی با فرم‌های مختلف روایی و پرداخت‌های متفاوت هربار خواننده را شگفت‌زده کند. از تکرار‌های دایره‌وار، در داستان «Perfect Circle» تا توییستی غافلگیرکننده در داستان «ببر بنگال» و یا شکل تازه‌ای از روایتی موازی در داستان «مشابهُ الیه». این خلاقیت به صورتی است که شما در هر اثر از این مجموعه می‌توانید چیزی برای شگفت‌زده‌شدن پیدا کنید!

نکته‌ای که باید درباره‌ی داستان‌های کتاب تاکید کرد، این است که آثار صرفا در یک نوع بیان تازه و خلاقانه متوقف نمی‌شود و خواننده، تنها با یک سری آثار حادثه‌ای مواجه نیست. بلکه نویسنده با پرداخت دقیق شخصیت‌ها و دادن عمق به آن‌ها ما را با پرسش‌های متعددی بعد خواندن هر داستان، تنها می‌گذارد. رعایت این تعادل بین نحوه‌ی بیان تازه و خلاقانه در کنار پرداخت شخصیت‌ها و داشتن قصه، سبب شده هر داستان دارای لایه‌های متعدد معنایی باشد.

از طرف دیگر باید اشاره کرد نویسنده در هر اثر، به حوزه‌ی فلسفه و بخصوص حوزه‌ی روانشناسی، توجه ویژه دارد. پرداختن به مفاهیم فلسفی مثل جبر، حقیقت، خودآگاهی، هویت و… در کتاب مشهود است. همچنین حضور شخصیت‌های دارای اختلالات روانی نیز در برخی از داستان‌ها پررنگ است. اختلالاتی مثل بیماری دوقطبی، شیزوفرنی، جنون، وسواس و… . این مفاهیم و اختلالات دستمایه‌ی نوع روایت برخی از داستان‌ها شده است. این موضوع باعث شده بتوان ساعت‌ها شخصیت‌ها، نوع رفتارشان در موقعیت‌هایی که قرار گرفته‌اند، خود موقعیت‌ها و… را تحلیل کرد.

در انتها این مجموعه‌داستان را به همه‌ی کسانی که می‌خواهند داستان‌هایی متفاوت بخوانند و تجربه‌ای تازه داشته باشند پیشنهاد می‌کنم. مجموعه‌ای از نویسنده و شاعری تاثیرگذار که اگر زمانه فرصت می‌داد، می‌توانستیم همچنان از شعرها و داستان‌های تازه‌اش سرشار شویم. اما افسوس که مرگ «انتظاری خوف‌انگیز است؛ انتظاری، که بی‌رحمانه به طول می‌انجامد.»