یادداشت ناصر حافظی مطلق
1402/6/23

آیا آدممصنوعیها خواب گوسفند برقی میبینند؟ (Do Androids Dream of Electric Sheep?) (1) "آیا آدممصنوعیها خواب گوسفند برقی میبینند؟: Do Androids Dream of Electric Sheep?" نام داستان بلندی است از نویسنده آمریکایی؛ "فیلیپ کی دیک: Philip K. Dick"؛ که در سال 1968 میلادی نگاشته شده است. در سال 1982 میلادی یک فیلم سینمایی با اقتباس از کتاب " آیا آدممصنوعیها خواب گوسفند برقی میبینند؟" و با نام "تیغرو: Blade Runner" توسط کارگردان نامدار بریتانیایی؛ "سِر ریدلی اسکات: Sir Ridley Scott"؛ ساخته شد که یکی از شاخصترین آثار ژانر سینمایی "سایبرپانک: Cyberpunk" شناخته میشود. موسیقی متن (Soundtrack) این فیلم توسط آهنگساز شهیر یونانیالاصل؛ "ونجلیس: Vangelis"؛ تهیهشده است. قسمت دوم این فیلم در سال 2017 و با نام Blade runner 2049 ساخته شد. (2) مدتها پیش از آنکه "اندرو روبین: Andrew Rubin" احتمالاً به خاطر شباهت به نام خودش نام "اندروید: Android" را بر سیستمعامل موبایلی تازه طراحیشدهاش بنهد، واژه "اندروید" وجود داشت و در فرهنگ لغات به معنای "روبات انسانواره" بود. در داستان کتاب آیا آدممصنوعیها خواب گوسفند برقی میبینند؟، ریک دکارد: Rick Deckard یک جایزهبگیر (Bounty Hunter) است که اموراتش با شکار اندرویدهای فراری میگذرد. او از آزمونهای روانشناسی خاصی برای تشخیص اندروید از انسان بهره میگیرد. تمامی این داستان پس از بازهای از زمان اتفاق میافتد که یک جنگ جهانی خانمانسوز زمین را به منبع گردوغبار پرتوزا (Radioactive) و مضر تبدیل کرده و هر کس توانسته از این سیاره به دیگر سیارات منظومه شمسی گریخته است. اندرویدها در سیارات تازه اسکانیافته بهعنوان کارگر بهکارگماشته شدهاند اما برخی از آنها براثر خودآگاهی ناخواسته به زمین میگریزند و "ریک دکارد" و سایر همکارانش وظیفه شکار و نابودی آنها را دارند. (3) مارک رولاندز (Mark Rowlands)، در فصل نهم کتاب مشهور خود؛ فیلسوف در انتهای گیتی (The philosopher at the end of the universe) که تقریباً نیمی از آن در شمارههای ۳۶۸ تا ۳۷۸ ماهنامه سینمایی فیلم ترجمه شد و به شکل عجیبی ناتمام ماند، فیلم Blade runner را برترین فیلم علمی- تخیلی تاریخ سینما میداند. از دید "رولاندز" فیلم Blade Runner مسائلی در حوزه فلسفه ذهن و اخلاق از قبیل هویت، آگاهی و خودآگاهی، آزادی و خوبی را به شکل عمیقی به چالش و بحث گزارده است. ظاهراً فیلم بهاندازهای در این حوزهها قدرتمند بوده که بهعنوان یک مرجع دانشگاهی برای دانشجویان رشته فلسفه به کار گرفته شود. (4) کتاب " آیا آدممصنوعیها خواب گوسفند برقی میبینند؟" در سال 1385 توسط "محمدرضا باطنی" ترجمه شد و در انتشارات "روشنگران و مطالعات زنان" به چاپ رسید. باآنکه ترجمه فارسی کتاب در بازار کتاب تمامشده بود اما طی نامهنگاری الکترونیکی مکرر با مدیر انتشارات، بالاخره یک نسخه تکثیر و صحافی شده از کتاب در اسفندماه سال 1395 برای بنده ارسال شد و جالب اینجا بود که هزینه تمامشده تکثیر، صحافی و پست آن بیست برابر بیشتر از قیمت پشت جلد بود. سالها بعد ترجمه دیگری توسط "شهریار وقفیپور" با عنوان "بلید رانر" (Blade Runner) در نشر "نیماژ" منتشر شد.
(0/1000)
سید محمد بهروزنژاد
1403/11/15
2